అమ్మమ్మ కథలు - నేను నా అమ్మమ్మ

[k3vv3]

శతమానము
       
రచన : సుదర్శన రావు పోచంపల్లి



వసంత పూర్ణిమ సకల ఐశ్వర్యాలతో తులతూగుచున్న వృద్ధ ముత్తైదువ- భర్త సౌత్రామణి భానువు కాని ఇప్పుడు 90 ఏండ్లు దాటిన అపరదిశాంబరమణి- ఇద్దరు ఆదర్శ దంపతులు- సంప్రదాయాలను గౌరవించి పాటించేవారు- పెళ్ళినాటి మంగళ సూత్రము భార్య మెడలో ఎట్లున్నదో ఆ నాడు పెండ్లి కుమారుడుగా ధరించిన ఉంగరము ఇంకా చేతి వ్రేలికి తొడిగే ఉంచుతాడు సౌత్రామణి భానువు.



నలుగురూ ఆడపిల్లలే- వరుసగా భారతి- హారతి- ఇందుమతి-, హైమవతి. అందరికీ పెళ్ళిలయి ఎవరి అత్తవారింటికి వారు పోతారు- మనుమలు మనుమరాండ్లు కూడ. ఐతె తల్లి దండ్రులు వృద్ధులైనందున నలుగురిలో ఎవరో ఒకరు తప్పకుండా వీరిదగ్గర ఉండవలసిందే ఉంటుంటారుకూడ.



ఒక నాడు చిన్న కూతురు హైమవతి బజారుకు పోతూ తన పుస్తెలు తీసి గూటిలో పెట్టి పోతుంది- తల్లి వసంత పూర్ణిమ కంట్లో పడుతుంది. ‘ఎంత అపచారం- ఎంత అపచారం’ అనుకుంటూ కూతురు రాగానే చీవాట్లు పెడుతుంది “తల్లీ! నువ్వు చేసిన పనేమిటి” అని-



“నీ పేరే ఆ మంగళగౌరి ఐన పార్వతి పేరు- భర్త ఆయుస్సుకు రక్షణగా ఉండే ఆ మంగళ సూత్రాన్ని ఎట్టి పరిస్థితిలోను తీయగూడదమ్మా. అది ఎంతో తప్పు” అంటుంది.
“అమ్మా! అంత చిన్నదానికే ఇంత కోపమెందుకమ్మా- ఈ రోజుల్లోనైతె కొందరమ్మాయిలు పెళ్ళినాడొకనాడే ఉంచుకొని ఆ మంగళ సూత్రాన్ని ఎక్కడో పడేస్తారు- గాజులుండవు, బొట్టుండదు, మట్టెలుండవు, ముక్కుపుల్లా ఉండదు- చీరలు లంగా హోణీలు కూడా బరువే. వాళ్ళు బ్రతుకుతులేరా?” అని ఎదురు ప్రశ్న వేస్తుంది హైమవతి.



“అవును. నాకీ ముసలితనాన ఉన్మాదమెక్కువై నిన్ను కోప్పడుతున్నాను- మీరంటే ఈ కాలపు పిల్లలు చదువుకున్నారు- లోకాన్ని చూస్తున్నారు. మాలాంటివాళ్ళు చెప్పినా బుర్రకెక్కించుకోలేనంత చదువుకున్న వారైతిరి” అంటుంటె “మళ్ళీ అదేమి నిష్టూరమమ్మ.. సరెలే, ఇక నుండి నీ మాటనే వింటానమ్మ” అని తల్లి మెడలో రెండు చేతులేసి చిన్న పిల్లలా చెబుతుంది హైమవతి.



వెంటనే గూటిలో పెట్టిన మంగళ సూత్రము తీసి మెడలో వేసుకుంటుంది హైమవతి. -



“సరెనమ్మా! నీ పనులన్నీ ముగించుకొని రా. నేనొక కథ చెబుతాను” అంటుంది వసంత పూర్ణిమ. “ఐనా తోటివాండ్లు తొడ కోసుకున్నరు గదా అని మనము మెడ కోసుకుంటమా- నీ ప్రవర్తన నాకు నచ్చలేదు” అంటుంది హైమవతితో తల్లి వసంతపూర్ణిమ.



ఒక గంటలో పనులు ముగించుకొని “ఇక చెప్పమ్మా ఆ కథ ఏమిటొ” అనుకుంటూ తల్లి చెంతన కూర్చుంటుంది హైమవతి.
“కథ చెబుతాను, ఓపికగా విను” అంటూ- “పూర్వము మన దేశాన్నేలిన రాజులలో హరిశ్చంద్ర, నలోరాజ, పురుకుత్స, పురూరవ, సగర, కార్తవీర్యార్జున షడైతే షట్ చక్రవర్తి అని ఆర్గురు పేరెన్నికగల చక్రవర్తులుoడేవారు- వారిలో హరిశ్చంద్రుడు మహా సత్య నిరతుడు కావడము చే సత్య హరిశ్చంద్రుడు అని పేరు వచ్చింది.



హరిశ్చంద్రుని సత్యమెంత గొప్పదో పరీక్షించుదామని విశ్వామిత్రుడను ఋషి హరిశ్చంద్రుని దగ్గరకు వచ్చి కొంత సొమ్ము ఈయమంటాడు- హరిశ్చంద్రుడు సరె అని వాగ్దానము చేస్తాడు- విశ్వామిత్రుడు అప్పుడే ఆ సొమ్ము గైకొనక రాజ్యములో కరువు కాటకాలు వచ్చి ధనాగారములో సొమ్ము అయిపోయిందని తెలిసి, అప్పుడు తనకిచ్చిన వాగ్దానము నెరవేర్చమంటాడు-



ఈ మాట నిలబెట్టుకొను క్రమములో హరిశ్చంద్రుడు తన రాజ్యము కోల్పోవుటే కాక ప్రాణానికి ప్రాణమైన, గర్భవతియైన భార్య చంద్రమతిని, కాల కౌశికుడను నాతని దగ్గర దాసిగా అమ్మి తాను వీరబాహుడను నాతని దగ్గర కాటికాపరిగా చేరుతాడు. కొంతకాలానికి చంద్రమతి ప్రసవించి లోహితాస్యుడు అనబడే కొడుకును కంటుంది.



కొడుకు కొంత పెద్దవాడై కాలకౌశికుని శిష్యులతో అడవికి పోతాడు- దురదృష్టవశాన అక్కడ పాముకాటుకు గురై మరణిస్తాడు లోహితాస్యుడు.



చంద్ర మతికి ఈ వార్త తెలిసి మిగుల దుఃఖిస్తది- కొడుకు కొరకు పోతానంటె యజమాని భార్య పనులన్ని పూర్తి చేసి పొమ్మని ఆజ్ఞాపిస్తది- చేసేది లేక అర్థ రాత్రివరకు పనులు ముగించుకొని కొడుకు శవదహనానికి శ్మశానము పోతుంది- అంతరాత్రి దహన ఏర్పాట్లు చేస్తుంటె కాటి కాపరిగా ఉన్న హరిశ్చంద్రుడు కాటి సుంకము చెల్లించనిదే దహనానికి వీలు లేదంటాడు-



చంద్రమతి విలపిస్తూ తన వద్ద సొమ్ము లేదంటుంది- అప్పుడు కాటి కాపరైన హరిశ్చంద్రుడు



దళమౌ పయ్యెదలో నడంగియు సముద్యత్కాంతులీరెండలన్
మలియింపన్ దిశల్ ద్వదీయ గళ సీమన్ బాల సూర్య
కలితంబై వెలుగొందుచున్న మాంగల్యంబు కాబోలు నే
వెలకైనన్ దెగనమ్మి నీ సుతునకై వెచ్చించినన్ జెల్లదే



అంటాడు.



ఈ మాటలకు వశిష్ఠ మహముని వరాన నా మెడలోని మంగళ సూత్రము నా భర్తకు తప్ప వేరెవరికి కనబడదే.. ఇతడే నా భర్త” అని హరిశ్చంద్రునికి ‘లోహితాస్యుడు తమ కొడుకే’ అని విలపించుతూ తెలుపుతది చంద్రమతి-



కాటికాపరిగా ఉన్న హరిశ్చంద్రుడూ మిగుల దుఃఖించి. సుంకము చెల్లించవలసిందే/ మీ యజమానురాలు దగ్గర అడుక్కరా” అంటడు. అదీ సత్య నిరతి అంటె” అంటుంది వసంత పూర్ణిమ-



“మంగళ సూత్రము విలువేమిటో నీకు అర్థమయ్యేటట్టు చెబుతాను” అంటూ “వివాహ కార్యక్రమము ముగియగానే



శతమానం భవతి
శతాయుః పురుషశ్యతేంద్రియ
ఆయుష్యేవేంద్రియే ప్రతితిష్ఠతి.



అని దీవించుతారు.