వంశీ మెచ్చిన కథలు, వ్యాఖ్యానంతో - యానాదుల దిబ్బ

[k3vv3]

"కుక్కకి, పిల్లికి పడదంటారు గందా! ఇయ్యేంటిట్టా అన్నదమ్ముల్లాగా ఆడుకుంటున్నాయి?" అన్నాడు దుర్గయ్య.

"నీది నాది ఒక కులమా? సావాసంగా లేమా? అయి అంతే! ఆ తెల్ల పిల్లి ఎలకల్ని ఉడతల్ని, ఎంటవాలని పట్టుకొత్తే, ఈ వీరబాహుడు (నల్లకుక్క) నా చేలోకి గొడ్డు, గోదా, దొంగోల్లు రాకుండా కాపలా కాత్తాడు" అన్నాడు కుక్కను వదిలేసి పుల్లన్న.

కుక్కా, పిల్లి కలిసి మళ్ళీ ఆడుకోసాగాయి, అక్కడ ఇద్దరు మనుషులున్నారన్న సంగతే మర్చిపోయి.

"పనిబడి పాలెం మీదుగా కనగాల ఎల్తున్నా... అటో సారొత్తావేంటి రెండు ముంతల కల్లు తాగొద్దాం" అన్నాడు దుర్గయ్య పొగాకు కాడ అందిస్తూ.

"దొరగారి మేడకెళ్లాలి నూకల కోసం! పద" అంటూ లేచాడు పుల్లన్న తలపాగా చుట్టుకుంటూ. పిల్లితో ఆటలు వదిలేసి పుల్లన్నను వెంబడించింది నల్లకుక్క.

***

గోపాలరావుగారి మేడ దగ్గరికొచ్చాడు పుల్లన్న ఆ సంగతి ఎట్టా తెలిసిందో, దివాణంలో పన్జేసే వాళ్లంతా ఆయన చుట్టూ మూగారు. సపోటా చెట్టు కింద విస్తరాకేసి అన్నం పెట్టించింది గోపాలరావు భార్య సుభద్రమ్మ గారు. జీతగాళ్ళు మాట్లాడుతూనే వున్నారు. పుల్లన్న అన్నం తిన్నంత సేపు. గోపాలరావు గారి పిల్లలు డాబా పిట్ట గోడమీద నుంచి చూస్తూనే ఉన్నారు. హడావిడి విని గోల్డుప్లాక్ సిగరెట్టు కాలుస్తూ మేడ దిగాడు అత్తలూరి గోపాలరావుగారు.

"ఏరా పుల్లన్నా నెల నుండి పత్తా లేవు? మొన్న యానాదుల దిబ్బ మీదకొస్తే ఒక్కడూ లేడు! యానాదులంతా ఎటు పోయార్రా?" అన్నాడు నరసరావుపేట పడక కుర్చీలో కూర్చుంటూ. చేతి పంపుదగ్గర చెయ్యి కడుక్కుని తలపాగాకి తుడుచుకుంటూ నిలబడ్డాడు యానాది పుల్లన్న.

గోల్డు ఫ్లాక్ పెట్టెల్లోంచి ఒక సిగరెట్టు తీసి పుల్లన్న మీద గిరటేశాడు గోపాలరావుగారు. పుల్లన్న దాన్ని తీసుకుని తలపాగాలో పెట్టుకున్నాడు.

"హరి పిచ్చోడా! కాల్చకుండా దాచుకున్నావా? కాల్చు! ఏమీ కాదు! అంతా మనోళ్ళేగా! మొన్నొచ్చినప్పుడు ఒక్కడూ పత్తాలేడు ఎటు పోయార్రా?" అన్నాడు గోపాలరావు సిగరెట్ పొగ వదుల్తూ.

యానాది పుల్లన్నతో ఏదోకటి మాట్లాడితీనే నోరు తెరుస్తాడు. పుల్లన్న ఏది చెప్పాలన్నా పాటలాగా చెబుతాడు. పాటలాంటి ఆయన మాటలంటే గోపాలరావు గారికే కాదు, ఆయన దొడ్లో పన్జేసే వాళ్ళందరికీ ఇష్టం అందుకనే కావాలని ఏదేదో మాట్లాడి పుల్లన్న నోరు తెరిపించేవాడు గోపాలరావు గారు.

"యానాదు లేనాడు లెందుపోయిరే?
జిల్లేడి చెట్టు కింద జంగు పిల్లులే"
అంటూ కర్ర తిప్పుతూ ఆడి, పాడి, గోపాలరావు గారి ముందు కూర్చున్నాడు పుల్లన్న.

పెద్ద గుమస్తా బాయగోడు చిన్నయ్య వచ్చేసరికి పుల్లన్న ఆట, పాట చూస్తున్న పనోల్లంతా ఎవరి పనుల్లోకి వారు వెళ్ళిపోయారు. చిన్న గుమస్తా శంభుడు, నూకలు కొలిస్తే - తలపాగా కింద పరిచి దాన్ని రెండు మడతలేసి నూకలు మూటకట్టుకుని, చిన్న మూటలాగా సంకలో సంకలో పెట్టుకుని వెళ్ళిపోయాడు యానాది పుల్లన్న. నల్ల కుక్క ఆయన వెనకే కదిలింది.

***

శ్రీరామనవమి పండుగ ఊళ్లోనే కాదు చుట్టుపక్కల పదహారు గ్రామాల్లో బాగా చేసేవారు. కొత్త తాటాకు పందిల్లేసి, నాటకాలాడి, హరికథలు, బుర్రకథలు, పానకాలు, వడపప్పు, కొబ్బరిముక్కలు పెట్టి, పండగ తెల్లారి కూరేటి పాలెంలో భోజనాలు పెట్టేవారు. చాలామంది జనం వెళ్ళేవాళ్ళు. ఆ వూరిలో ఆ ఆచారం ఎన్నో ఏళ్లనుంచి వుంది. అక్కడ పప్పన్నాలు మధ్యాన్నం పెడితే, పెద్దారంలో రాత్రికి పెట్టేవారు. పెద్దారం ఊరు రెండుగా విడిపోయి పెద్దముఠా అయ్యింది. ఆ యేడాది పెసలు బాగా పండితే, భోజనాలు మీద పెసరపప్పు, పెసర పూర్ణాలు, పెసరగారెలు... అట్టా పెట్టేవారు.

ఇక పెద్ద ముఠా వాళ్ళు పాయసం పోస్తే... చిన్న ముఠా వాళ్ళు పరమాన్నం పెట్టేవాళ్ళు. ఒకళ్లు బూరెలు పెడితే, ఇంకొకళ్ళు లడ్డూలూ... అట్టా పోటాపోటీగా... ఒకరంటే ఒకళ్ళు గొప్ప అన్నట్టుగా పండుగ చేసి భోజనాలు పెట్టేవాళ్ళు.

శ్రీరామనవమి పండుగ రోజు యానాది పుల్లన్నతో పాటు మిగిలిన హోల్ ఫామిలీ వాళ్ళంతా పుల్లుగా తాగి ఎక్కడోల్లక్కడ పడిపోయారు. తెల్లారి నిదరలేచి ఎవరి పన్లోకి వారు వెళ్ళిపోయారు. చుట్టుపక్కల చేలల్లో మినుము, పెసర పీకేశారు. పాలెం పొలం గట్ల మీదున్న మామిడిచెట్లు బంగినపల్లి, చిత్తూరు, చిన్నరసాలు, చెరకురసాలు విరగాసినయి. కూరేటిపాలెం భోజనాలకెళ్ళే జనమంతా పాలెం పొలం గట్ల మీదుగా వెళ్ళాల్సిందే!

కాయలు కోస్తారని పుల్లన్న, నల్లకుక్కతో గుడిసె దగ్గరే ఉన్నాడు. అదుంటే చుట్టుపక్కల తాటి ఆకుల మీదగానీ, కొబ్బరి బొండాల మీదగానీ మామిడికాయల మీదగానీ చెయ్యి వెయ్యడానికి ఎవరికీ ధైర్యం చాలదు. పుల్లన్న పెళ్ళాం రంగమ్మ ఊళ్ళోకెళ్ళింది. పొద్దున్నే బచ్చు వీరయ్య పెళ్ళానికి నొప్పులొస్తున్నాయంటే! గుడిసెల్లోని పిల్లలంతా నల్లకుక్కతో కలిసి చేలల్లో మినప కల్లాలలో ఎలుకలు పట్టుకుంటున్నారు. మినుములు, పెసలు తిని ఒక్కొక్క ఎలుక పందికొక్కులా బలిసింది.

గుడిసె ముందున్న మామిడి చెట్టుకింద ఈతాకుల చాప మీద కునుకు తీస్తున్నాడు పుల్లన్న. మాగన్నుగా నిద్రపట్టింది. మామిడికాయల బరువుకి కొమ్మలు వంగి నేలను తాకుతున్నాయి. గాలి వీచినప్పుడల్లా కాయలు అటూ, ఇటూ ఊగుతున్నాయి. కొబ్బరిచెట్ల నిండా గెలకి ముఫ్ఫై దాకా బొండాలు వేలాడుతున్నాయి. రెండు ఉడుతలు 'కీక్... కీక్' అంటూ కొబ్బరి చెట్టు ఎక్కుతూ దిగుతూ అల్లరి చేస్తూ ఆడుకుంటున్నాయి. ఆ పొద్దున్నే తెల్లపిల్లి రెండు కూనల్ని ఈనింది. పిల్లల్ని వదిలి బయటికి రావడం లేదది. లేకపోతే అదికూడా ఎలుకల వేటకి నల్లకుక్కతో కలిసి కళ్ళాల్లోకి వెళ్లేదే!

సలగాలన దుర్గయ్య యానాదుల దిబ్బమీద కొచ్చేసరికి పొద్దు పడమటికి వాలింది. అప్పటికే ఊరి జనం, చుట్టుపక్కల ఊరోళ్ళు కూరేటిపాలెం వెళ్ళిపోయారు భోజనాలకి. మగతగా పడుకున్న పుల్లన్నను లేపాడు దుర్గయ్య. "రాత్తిరి బాగా ఎక్కువయ్యినట్టుంది అల్లుడు!" అంటూ లేచి సొంతకుండలో నీళ్ళు పుక్కిలించి ఊసి - ఎంత సేపయిందల్లుడు నువ్వొచ్చి, మగత కమ్మింది. పాడు నిద్దర! ఎండ పైకొచ్చినా మెలుకువే రాలేదు చూశావా?" అంటూ ఈత చాప తీసి మామిడిచెట్టునీడ వున్న చోటేసి కూర్చున్నాడు పుల్లయ్య. దుర్గయ్య ఇచ్చిన పొగాకు కాడ అందుకుంటూ.

చుట్టముట్టిస్తూ "కూరేటిపాలెం అన్నాలకెల్దామన్నావ్ మర్చిపోయావా?" అన్నాడు దుర్గయ్య. "నిన్న సందెకాల తిన్న బువ్వ దాని సంగతే మర్చిపోయా నివ్విపుడనంగానే గుర్తొచ్చింది. ఇంటిది ఊర్లోకెల్లింది. ఎవరో కోమట్లామిడ నొప్పులు పడుతుందంట. అదెప్పుడొచ్చుద్దో! మామిడితోటని వదిలేసి దగ్గరెవరు లేకుండా ఎట్ట అల్లుడూ" అన్నాడు పుల్లన్న మామిడిచెట్టు కాయల వంక చూస్తూ.

"గసిక్కర్రల్లాంటి నీ మనవళ్ళు, మనవరాళ్ళు, రేచుక్కల్లాంటి వారబాహుడు ఉండగా ఇంకా ఏంది మామ ఆలోచిస్తున్నావు? అదొక్కటే పది మంది పెట్టు" అన్నాడు. దుర్గయ్య దూరంగా చేలో ఎలుకల్ని పడుతున్న పిల్లల్ని, నల్లకుక్కని చూసి.

ఇద్దరూ బయల్దేరారు. ఎట్టా పసిగట్టిందో నల్లకుక్క పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చి పుల్లన్న వెంట పడింది. పో గుడిసె దగ్గరుండు అంటూ వదిలేశాడు పుల్లన్న దాన్ని. నేనూ వస్తానన్నట్లు చాలాసేపు గింజుకుందది. వీరబాహుడు తోడు లేకుండా ఎక్కడికి కదలడు పుల్లన్న "పోనీ వీరబాహున్ని కూడా తీసుకుపోదామా?" అన్నాడు దుర్గయ్య దాని అరుపులు విని.

"అక్కడ భోజనాల దగ్గర ఊరకుక్కలుంటాయి. లడాయి పెట్టుకుంటే మన నల్లోడు ఊరుకోడు. ఎందుకొచ్చిన గొడవలు అల్లుడూ" అంటూ కూరేటిపాలెం వైపు బయల్దేరారు ఆ ఇద్దరు.

***