వంశీ మెచ్చిన కథలు, వ్యాఖ్యానంతో - అసతోమా సద్గమయ

[k3vv3]

నీలాలు మాటాడకుండా ఒణికింది.

వర్షం ముదిరిపోతోంది.

సన్నాసి మూలిగి, జల్లుకొట్టని వెంపుకి పక్కమార్చి బద్ధకంగా కళ్ళు మూసుకున్నాడు. తగినంత గుడ్డలేని వెచ్చని వక్షస్థలం చుర్రున తన భుజానికి తగిలేసరికి మానవుడి తరతరాల నాటి ఉష్ణ వాంఛలతో ఒక్కసారిగా వాడి మనస్సు అంటుకుంది.

తన ఒంటిమీద గాయాలను ఒక్కటొక్కటిగా మృదువుగా తాకే మెత్తని రెండు చేతులనూ తీసి కళ్ళకద్దుకున్నాడు. బుద్ధి ఎరిగినప్పటిన నుంచీ ఈసడింపులూ, అవమానాలు మాత్రమే చూసినవాడి గాజుకళ్ళు తలవని తలంపుగా చెమ్మగిల్లాయి.

వాన కురుస్తూనే ఉంది.

మళ్లా తెల్లవారుతుందని, ఆ చల్లని చీకటి రాత్రి దయతో వాళ్ళకు జ్ఞాపకం చెయ్యడం మానేసింది.

***

[k3vv3]

సుఖం - కె.వి.ఎస్. వర్మ
 

సీతాలు మర్రిచెట్టు దాటింది. మినుకు మినుకుమంటూ ఎర్రగా అగుపిస్తున్న దీపాన్ని చూసింది. రైలు గేటు ప్రక్కకు వెళ్ళింది. రైలు పట్టాలకి దగ్గరగా నిలబడింది - ఆలోచిస్తూ కళ్ళు మూసుకుంది.

సీతాలు గుండెలో దడ.

తడి ఆరిపోతున్న పెదవులు.

రైలు చక్రాల ధ్వని.

దూరం నుంచి దగ్గరగా.

ఇంకా యింకా దగ్గరగా.

భయం భయంగా.

సీతాలు కళ్ళల్లో నీళ్ళు.

కాళ్ళల్లో చేతుల్లో వణుకు.

ఛీఛీ నడు. ముందుకు నడు అదిగో వచ్చేసింది. పడు రైలు పట్టాల మీద. గిరగిర తిరుగుతున్న చక్రాల కింద, పడుపడు - ఈ పాడుబతుకు మాసిపోతుంది.

ధైర్యం తెచ్చుకుని, కళ్ళు మూసుకొని సీతాలు రైలు కింద పడబోయింది.

కాని స్టేబుల్ చేతిలోని టార్చ్ లైట్ సీతాలు మీద, సీతాలు దగ్గరికి కానిస్టేబుల్ పరుగు. కానిస్టేబుల్ చేయి సీతాల్ని వెనక్కు లాగేసింది బలంగా.

"వదులు, నన్నొదులు. నీకు పున్నెం వుంటాదొదులు. నిన్నే. వదులొదులు."

"చాల్చాల్లే. నీలాంటి వాళ్ళని చాలా మందిని చూశాను. నడు సెక్యూరిటీ అధికారి స్టేషన్ కి. ఆత్మహత్య చేసుకోవడం నేరం అని తెలీదూ?"

"బాబోయ్. నేన్రాను. నీకు దణ్ణం పెడతాను. వొదిలేసెయ్".

"నీ ఏడ్పుకేంలే స్టేషన్ కి పద. అక్కడ ఏడవ్వొచ్చు."

సెక్యూరిటీ అధికారి స్టేషన్. తలమీద సుత్తితో కొట్టినట్టు పదకొండు గంటలు కొట్టి గడియారం. మౌనంగా వూరుకొంది.

సెక్యూరిటీ చిరాగ్గాలేచి, సీతాల్నీ కుర్ర కానిస్టేబుల్నీ చూసి "ఏం కేసూ, బ్రోతల్లా అగుపడ్డంలేదే" అన్నాడు.

కానిస్టేబుల్ విషయం చెప్పి, కలమూ పుస్తకమూ తీసుకున్నాడు.

"బుల్లీ, నీ పేరు చెప్పు?"

"సీతాలు"

"రైలు కింద ఎందుకు పడబోయావూ?"

"సచ్చిపోవడానికి?"

"నీ మొగుడు తాగొచ్చి కొట్టేడా?"

"నాకింకా మనువు కాలేదయ్యా?"

"మరెందుకు చావబోయావూ?"

"సుకంనేక".
"అమ్మబాబోయ్. సుఖమే!".

***

ఆ పట్నంలో పెద్దపెద్ద మేడలున్నాయి. రకరకాల కార్లున్నాయి. ఎన్నెన్నో షాపులున్నాయి. మరెన్నో కార్ఖానాలున్నాయి. ఇంకెన్నో సినిమా హాల్లున్నాయి. సుఖాల్లో తేలిపోయే మనుషులున్నారు. క్లబ్బుల్లో మందువుంది. కామం వుంది. లక్షాధికార్లున్నారు.

అదేపట్నంలో కుళ్ళిన శరీరంలా ఒక పేట వుంది. కేన్సర్ తినేసిన ఊపిరి తిత్తుల్లా కొన్ని గుడిసెలున్నాయి. చుడుం పొక్కుల్లా ఖాళీ లేకుండా దగ్గరదగ్గరగా.

సింహాద్రి కార్ఖానాలో కాలు పోగొట్టుకుని వచ్చిన రాత్రి వీరమ్మకి సీతాలు పుట్టింది. ఆ రోజున వీరమ్మ గుండె తరుక్కుపోయేలా ఏడ్చింది. ఆడపిల్ల పుట్టినందుక్కాదు, మొగుడి కాలు పోయినందుకు.

తర్వాత సింహాద్రినీ, సీతాల్నీ పోషించవలసిన భారం అంతా వీరమ్మ మీద పడింది. ఇంతకు ముందు నాలుగిళ్ళలో పన్చేసేదల్లా మరో రెండిళ్ళలో పనిచేయడానికి వొప్పుకుంది.

పస్తులతో రోజులు పదేళ్ళు గడిచాయి. సీతాలు ఒక తమ్ముడ్ని సంపాదించింది. వీరమ్మ పని చెయ్యడానికి ఊళ్ళోకి పోయేది. సీతాలు వంట చేసేది. అప్పుడే సీతాలుకి బియ్యం తినడం అలవాటయ్యింది.

చిన్న వయస్సులో పిల్లలకి చిరుతిండి కావాలనిపిస్తుంది. ఉన్నవాళ్ళ యిళ్ళల్లో అయితే కాజాలో, పకోడీలో పెడతారు. కానీ గంజినీళ్ళకే గతిలేని వాళ్ళు చిరుతిండి ఎలా తినగలరు?

సంవత్సరాలు దొర్లుతున్నా సీతాలు అవయవాలు ఎదగవల్సిన రీతిలో ఎదగలేదు. సీతాలుకి పదహారు సంవత్సరాలొచ్చాయి. సీతాలు తమ్ముడు పదమూడు సంవత్సరాల వయసుని సొంతం చేసుకున్నాడు. బియ్యం తింటూండడంవల్ల సీతాలు ముఖమూ, పెదవులూ పాలిపోయాయి. మనిషి ఎదగలేదు. పొట్ట మాత్రం పెరిగింది. కొద్దిగా గూను వచ్చింది.

సీతాలు రెండిళ్ళల్లో పనిచెయ్యసాగింది. సత్యనారాయణ ఇంట్లో పొద్దుటా, సాయం కాలం పనిచేసేది. గదులు వూడ్చడం. సత్యనారాయణ మూడేళ్ళ పిల్లకి స్నానం చేయించడం వంటి పనులు చేసేది. నీళ్ళు తోడేది. గిన్నెలు తోమేది.

సత్యనారాయణకు బస్సులున్నాయి. చిన్నకార్లున్నాయి. బ్యాంకులో రెండు లక్షల వరకూ నిల్వ వుంది. అతని భార్య ఒంటినిండా బంగారపు నగలున్నాయి. ఒకే ఒక ఆడపిల్ల వుంది. ఆ ఆడపిల్లకి మెల్లకన్ను వుంది. మెల్లకన్ను ఆడపిల్లకి అదృష్టమని వాళ్ళ బంధువులంతా అంటూ వుంటారు.

[k3vv3]

సింహాద్రి తాళ్ళు నేసి అమ్ముతాడు. రెక్కలు ముక్కలు చేసుకున్నా రోజుకి యిరవై పైసలో ముఫ్ఫై ఫైసలో వచ్చేవి. సీతాలు తమ్ముడు సైకిలు షాపులో పని చేస్తాడు. వాడు తెచ్చుకునే డబ్బులు వాడి సినిమాలకే చాలవు. ఏ రోజూ రెండు పూటలా తిండి దొరకదు.

సీతాలు పెద్దమ్మకూతురు పెళ్ళి అయిపోయింది. ఆమె సీతాలుకన్నా నాలుగేళ్ళు చిన్నది. వీరమ్మ కూడా సీతాలుకి సంబంధాలు చూడసాగింది. ఎవరూ సీతాలుని పెళ్ళి చేసుకోవడానికి ముందుకు రాలేదు. వచ్చినవాళ్ళు వెనక్కు వెళ్ళిపోయారు.

కేలండర్లు మారుతున్నాయి. సీతాలుకి పెళ్లి చేసుకోవాలనే తహతహ పెరిగిపోతోంది. సీతాలు తమ్ముడు అక్క పెళ్ళి ఎప్పుడవుతుందా అని ఎదురుచూస్సూసి "అక్క మనువయ్యే వరకూ నేను కూకుంటే ముసలోడ్నయిపోతాను" అని నిశ్చయించుకుని పెళ్ళి చేసుకున్నాడు.

సీతాలు ఏడ్చేది. చిన్నప్పుడు కాజాలు, జిలేబీలూ తినడానికి లేవని ఏడ్చేది. ఇప్పుడు పెళ్ళి అవటం లేదని ఏడుస్తోంది.

సీతాలుకి మనసుంది. మిసమిసలాడే శరీరం లేదు.

సీతాలుకు కోరికలున్నాయి. ఆశలున్నాయి. ఆమెలో అందం లేదు. ఆరోగ్యం లేదు.

సీతాలు నవ్వుకుంది. ఆమె నవ్వుల్లో మల్లెలు గుబాళించవు.

సీతాలు ఆశగా చూస్తుంది. ఆమె కనుల్లో మెరుపు కనిపించదు.

సీతాలు మాట్లాడుతుంది. ఆమె కంఠంలో కోకిల గానం వినిపించదు.

సత్యనారాయణ అమ్మాయికి పద్నాలుగేళ్ళు వచ్చే సరికే ఆమెకో సంబంధం కుదిరింది. ఆమెను పెళ్ళి చేసుకోవడానికి చాలామంది ముందుకు వచ్చారు. వాళ్ళని సత్యనారాయణ వెనక్కు పంపేశాడు. ఆఖరికి తమ హోదాకి తగ్గవాణ్ణి ఎన్నుకున్నాడు. సత్యనారాయణ కూతుర్ని చూసి - వరుడూ, అతని తల్లిదండ్రులూ చాలా సంతోషంగా పిల్లనచ్చిందన్నారు.లక్ష్మీ దేవిలా వుందన్నారు.

తన వయసులో సగం వయసు కూడా లేని సత్యనారాయణ అమ్మాయికి పెళ్ళి అవుతున్నప్పుడు సీతాలు సంతోషంగా చూసింది. ఇంటికి వచ్చింతర్వాత ఏడ్చింది. తను నీళ్ళుపోసి స్నానం చేయించిన అమ్మాయికి అప్పుడే పెళ్ళయిపోయిందనీ, తనకా అదృష్టం లేదనీ తెగ ఏడ్చింది.

వారం రోజుల తర్వాత సీతాలు కాఫీ గ్లాసులూ, టిఫిన్ ప్లేటూ ఖాళీవి పట్టుకురావడానికి సత్యనారాయణ అమ్మాయి గదిలోకి వెళ్ళింది. మెల్లకన్ను అమ్మాయి భర్త ఒడిలోంచి గబుక్కున లేచికూర్చుంది. సీతాలు తల వంచుకుని ఖాళీ ప్లేటూ, గ్లాసూ తీసుకుని వచ్చేసింది. "పానకంలో పుడకలా వచ్చింది. వెధవ పిల్ల" అని ఆ అమ్మాయి భర్తతో అనడం సీతాలు వింది. వేడెక్కిన సీతాలు ఒళ్ళు చల్లబడి కళ్ళల్లో నీళ్ళు తిరిగాయి.

ఎలాగైతేనేం వీరమ్మ సీతాలుకి ఒక సంబంధం చూసింది. ఆ పెళ్ళి కొడుక్కి పెద్ద జబ్బుంది. అయినా వాడికి చేసేద్దామనుకుంది. వాడు 'గుంటను సూడాల' అన్నాడట. వీరమ్మ వాళ్ళని పిల్లను చూసుకోవడానికి రమ్మంది. పెళ్ళి కొడుకూ, అతని తల్లి వచ్చారు. వీరమ్మ టీ కొట్టుకు వెళ్ళి పకోడీలూ, టీ పట్టుకువచ్చింది. వాళ్ళు పకోడీలు తిని, టీ తాగి పిల్లను చూపించమన్నారు. చిరిగిపోని చీర సీతాలుకి కట్టబెట్టి, సీతాలు సత్యనారాయణ ఇంట్లో అడిగి తెచ్చుకున్న పౌడరు ముఖానికి పులిమి తీసుకొచ్చింది వీరమ్మ.

సీతాలు సిగ్గుతో పెళ్ళి కొడుకుని చూసింది. వాడి జబ్బుని చూసింది. చూసిన వెంటనే తనని తప్పకుండా పెళ్ళి చేసుకుంటాడనుకుంది.

పెళ్ళి కొడుకు తల్లి సీతాలుని పరీక్షగా చూసి "ఏవే యీరమ్మ, బుల్లికి కడుపేంటే?" అని సాగదీస్తూ అంది.

"ఛఛ. కాదమ్మా, పొట్ట పెరిగిందంతే" వీరమ్మ వినయంగా చెప్పింది.

"అదో రోగం కామోసు. ఏరా పిల్ల నచ్చిందా" అని కొడుకుని అడిగింది.

"దీన్ని సచ్చినా సేసుకోనే. అన్నాడతను అసహ్యంగా ముఖంపెట్టి.

"యీరమ్మా యిన్నావుగా. ఆడికెట్టాగో నచ్చసెబుతాను. కట్నం రెండొందలయినా యివ్వాల మరి."

వీరమ్మ హడలిపోయింది.

"రెండొందలే? ఎక్కడ్నించి తెచ్చేది? ఈ జబ్బోడికి కట్నం కావాలా" అనుకుంది. ఆ మాటే వాళ్ళతో అంది. వాళ్ళు కోపంగా వెళ్ళిపోయారు.

సీతాలు తడికె అవతలికెళ్ళి వెక్కి వెక్కి ఏడ్చింది. వీరమ్మ ఉసూరుమని కూర్చొండిపోయింది.

"దరిద్రగొట్టు మొగమా. నీ కింక మనువుకాదే, నీ బతుకింతే" విసిగిపోయిన వీరమ్మ తిట్టింది.

"సీసీ ఎదవబతుకంట యెదవ బతుకు" అని సీతాలు తనని తనే తిట్టుకుంది.

తనకిక మనువు కాదని నిశ్చయించుకుంది ఓపికున్నంత వరకూ ఏడ్చిఏడ్చి నిద్రపోయింది.

మొదటి ఆట సినిమా విడిచిపెట్టే వేళ, సర్కారువారి సారా యింకా అమ్ముడవుతున్న వేళ, కార్మికుల రక్తాన్ని కార్ఖానాలు పీల్చేస్తున్న వేళ, ఇచ్చిన డబ్బుకి రెట్టింపు ఆనందాన్ని అనుభవించాలని పురుషులు పడతుల శరీరాల్ని నలిపివేస్తున్న వేళ సీతాలు చీకటిగా, యిరుకుగా వున్న వీధి లోంచి నడుస్తూ మొలదగ్గర దురదగా వుందని గోక్కుంది. చేతి గాజులు గలగలమన్నాయి. పక్కగా పోతున్న ఓ మగాడు ఆమెకు దగ్గరగా వచ్చాడు.

"ఏయ్ పిల్లా వస్తావా" నెమ్మదిగా అడిగాడు. సీతాలు ఆనందంతో "ఊ" అంది. అతను ఆమె నడుం దగ్గర నుంచి భుజాల వరకూ చేతులు జరిపి, సీతాల్ని పక్కసందులోకి తీసుకుపోయాడు. ఆ సందు యింకా చీకటిగా వుంది. సీతాలు అతని సరసన నడుస్తోంది. మత్తు ఆవరించిన కళ్ళు మూసుకుపోతున్నాయి. నరనరాల్లో ఉద్రేకం పెల్లుబుకిపోతోంది.

శరీరంలో ఉష్ణోగ్రత పెరిగిపోతోంది. అతనికి మరింత దగ్గరగా జరుగుతూ నడుస్తోంది.

సందు చివరకు వెళ్లారు. ఒక పాక దగ్గర ఆగి, తడికతీసి, సీతాల్ని లోపలికి రమ్మన్నాడు. నులకమంచం మీద కూర్చోబెట్టాడు. ఆమె వీపు నిమురుతూ పెదాలు గట్టిగా ముద్దుగా పళ్ళతో నొక్కేడు. సీతాలు ఒళ్ళు ఝల్లుమంది. అతని తలలోకి వేళ్ళుపోనిచ్చి అతని చేతుల్లో వాలిపోయింది.

అతనికి ఆమెని చూడాలనిపించింది. ఆమెకి దూరంగా జరిగి, గదికి మూలగావున్న కిరసనాయిలు దీపం వెలిగించాడు. సీతాలు వైపు తిరుగుతూ "నీ పేరేటి" అన్నాడు. ఆమె సమాధానం చెప్పేలోగానే "లెగూ" అని అరిచాడు. అతను పామును చూసినట్టు ఫీలయ్యాడు.

"ఫో, యిక్కడ్నుంచి బేగా పో. యిలాంటి గుంటనెక్కడా సూడ్నేదు. పోవే ముండా. రమ్మంటే మాత్రం యెట్టా వచ్చావూ. సిగ్గు నేదూ" అని సీతాలుని బయటికి గెంటేశాడు.

తడికేసుకుని నీళ్ళు పుక్కిలించాడు.

సీతాలు సిగ్గుతో తల వాల్చేసుకుంది. తనమీద తనకే అసహ్యం వేసింది. తన మీద తనకే జాలి కలిగింది. కనీళ్ళు గిర్రున తిరిగాయి. "ఛీఛీ... నాదీ ఓ బతుకేనా యెదవ బతుకంట యెదవ బతుకు" మనసు మెలితిరిగిపోయింది. ఆశలు ఆరిపోయాయి.

"నానెందుకు బతకాల. ఎవరికోసం బతకాల? సిన్నప్పట్నించీ తిండిసుకం నేదు. యీ సుకం అసల్నేదు. ఒక్క మొగయెదవా నన్ను ఆడదానిలా సూడడు. ఇంకెవరి కోసం బతకాల? మొగుడున్నాడని బతకాలా? బిడ్డున్నాడని బతకాలా?" సీతాలు విరక్తిగా అనుకుంది. చచ్చిపోవాలనుకుంది.

***

"నన్నొదిలీసెయ్ పోవాల" సీతాల.

"ఎక్కడికిపోతావ్" సెక్యూరిటీ.

"ఎక్కడికిపోతాను సావటాన్కి".

"సావటానికి నీ కధికారం లేదు".

"నీకు మనువయ్యిందా" సీతాలు.

"ఎప్పుడో అయ్యింది. ఇద్దరు పిల్లలు" హెడ్

"నీకో"

"నాకింకా కాలేదు" కుర్ర కానిస్టేబుల్.

"పోనీ సావను. నన్ను సేసుకుంటావా"?

పిరికివాడు నిశ్శబ్ధ నిశీధిలో రాబందుల రెక్కల చప్పుడు విన్నట్లు కుర్ర కానిస్టేబుల్ బెదిరిపోయాడు. గుండె దడదడలాడింది. ముఖం పాలిపోయింది. ఒంటినిండా చమట పట్టేసింది. నోరు పిడచగట్టుకు పోయింది.

ఎర్రపాగా సవరించుకుని "నీకు పిచ్చెక్కినట్టుంది నడునడు" అని కటకటాల గదిలోకి సీతాల్ని తోసి, తలుపేసి, వరండామీద కొచ్చి, బీడీ వెలిగించి గట్టిగా దమ్ములాగేడు కుర్ర కానిస్టేబుల్.

"సివరికి సుకంగా సద్దామన్నా కుదర్నేదు. ఎదవబతుకంట యెదవ బతుకు" అనుకుంది సీతాలు నిరాశగా, నిర్లిప్తంగా.

బతుకంటే ఆమెకింకా అర్ధం కాలేదు. బతకడం కంటే గొప్పదేదీ లేదని అర్ధమయ్యే రోజు ఆమెకు తప్పక ఎదురవుతుంది.

***

[k3vv3]

సహచరి - వైష్ణవి


అప్పుడే మాగన్నుగా నిద్ర రెప్పల మీదికి కమ్ముకొస్తోంది. దబ్బున పైనుంచి ఏదో బరువుగా పడిన చప్పుడు. ఇల్లంతా యదేచ్చగా తిరుగుతున్న జీవరాసులన్నీ కకావికలై పరుగులెత్తుతున్న సందడి, ఎన్నో ఏళ్ల అనుభవాన్ని బట్టి ఏం జరిగుంటుందో అర్ధమైంది. వెదురుగడల మంచం మీద చప్పుడు కాకుండా పక్కకి వొత్తిగిల్లి చూపుల్ని కూడదీసుకుని చూసాను. నూనె దీపం మసక వెలుతురులో నేలపైన చుట్టచుట్టుకొని పడగ పైకెత్తి నిలిచిన మిన్నాగు ఎలుకల్ని వేటాడుతోంది. రాత్రైతే చాలు లోపలికొచ్చి సేదతీరే కప్పలన్నీ గోడలమీద గెంతుతూ పైపైకి పోతున్నాయి. నా మంచానికి ఎదురుగా ఉన్న వంట గట్టుమీద ఎలుకలకోసం నేను చేసి పెట్టిన రొట్టెల్ని దౌర్జన్యంగా తింటున్న పందికొక్కు ఒకటి నిర్ఘాంతపోయి కదలిక మరిచి కొయ్యబారిపోయింది. ఆ పక్క పుస్తకాల రేక్ లో ఉడుత పిల్లలకి అడ్డంగా తోకను మూసి శిలాప్రతిమలా అయిపోయింది. పాము బుస గదినిండా ప్రతిధ్వనిస్తోంది.

కాస్సేపటికి దేన్నో నోట చిక్కించుకున్నట్టుంది. బుస ఆగింది. దానికి ఆహారంగా చిక్కిన ప్రాణి హృదయ విదారకంగా విలవిల లాడింది. ఇంకాస్సేపట్లో గది మొత్తం శబ్ద రహితమైపోయింది.

ముఫ్ఫై ఏళ్లుగా ఇదంతా అలవాటైన తతంగమే. ఇప్పుడంటే పాపికొండల సందర్శనకోసం వచ్చే టూరిస్టులాంచీల రోదకు భయపడి రావడం మానేసాయి కాని, పగటి పూట కూడా కుందేళ్ళు, లేళ్లు ఇంట్లోకొచ్చి విశ్రాంతి తీసుకునేవి. అడవి పందులు, చిరుత పులులు వాకిట్లో పచార్లు చేసేవి. గది, ఇల్లు, నివాసం, హోమ్ అంటూ నేను ఎన్ని రకాల పిల్చుకున్నా ఇది పూర్తిగా వెదురు గడలతో నిర్మించిన ఆవాసం, ముఖర్జీ దీన్ని కుటీరం అనేవాడు.

దీనికానుకుని నదివైపు దిగువకు ఉన్న పది పన్నెండు గుడిసెల గిరిజన గూడెం గాఢ నిద్రలో ఉన్నట్టుంది. నాలుగైదు రోజులుగా వరద నదిలో కొట్టుకొచ్చిన చెట్లనూ, దుంగల్నీ వొడ్డుకు చేరుస్తూ పగలూ రాత్రీ గూడెం మొత్తం అలసిపోయింది. ప్రభుత్వాలు మారుతున్నా ఏమాత్రం మారని గిరిజన జీవితాలు -

ఉధృతి తగ్గిన గోదావరి ప్రశాంతంగా ప్రవాహిస్తూన్న సవ్వడి, మోచేతిని నుదుటికి ఆనించుకుని కళ్ళు మూసుకున్నాను, నిద్రకు దూరమైన రెప్పలు మూతపడలేదు. లేచి తలుపు తీసుకుని వాకిట్లోకొచ్చాను. చల్లని గాలి హోరుమని ముసురుకుంది. కొంగును తలమీదుగా కప్పుకొని రాతి చప్టామీద కూర్చున్నాను. వెన్నెల రోజులు కాని, ఆకాశం మేఘామృతమై ఉండడం వలన చందమామ జాడ కానరావడంలేదు. దట్టమైన వృక్షాల ఆకుల సందుల్లోంచి మసక వెన్నెల ఉండీలేనట్టు కమ్ముకుని ఉంది. దూరంగా కొండరాళ్ళ సందుల్లో పుట్టిన సన్నని జలధార గలగలమని కిందికి ప్రవహించి గోదావరి వైపుగా సాగిపోతోంది. చప్టా మీంచి లేచి నాలుగువారలు ముందుకు నడిచి ధారలో పాదాలు పెట్టి వొడ్డున కూర్చున్నాను. కొండ వృక్షాల మీది తేనె పట్టుల నుంచి ఆగి ఆగి తేనె చుక్కలు చుక్కలుగా నీటి ప్రవాహంలో రాలిపడుతున్న చప్పుడు.

ఏడాది క్రితం ముఖర్జీ ఈ లోకాన్ని విడిచి వెళ్లేవరకూ కాలమే తెలీని నాకు ఇప్పుడు జీవితం ఎంత సుదీర్ఘంగా, మందకోడిగా సాగుతోంది!... అన్పిస్తోంది. ఎప్పటెప్పటి జ్ఞాపకాలో వెల్లువెత్తివస్తున్నాయి.

స్వతంత్రం రావడానికి. ముందు సంస్థానాలు, జమీందారీలు దేదీప్యమానంగా వెలుగుతున్న రోజులు. గోదావరి జిల్లాలోని ఓ ప్రఖ్యాత సంస్థానాధీశుడి కూతురుగా పుట్టిన నేను ప్లస్ టూ వరకు మద్రాసులో ఇంగ్లీష్ లో చదివేను. అప్పటికే రవీంద్రుడి రచనల ప్రభావం ఆసాంతం సన్నలముకున్న రోజులు, శాంతి నికేతన్ లో చదువు కుంటానన్న నా మాటను నాన్నగారు కాదనలేదు. తన కూతురు అక్కడ చదవడం గొప్ప స్టేటస్ సింబల్ గా భావించారాయన. ఫైనార్ట్స్ స్టూడెంటు ముఖర్జీ అక్కడే పరిచయమయ్యాడు. అప్పటి అతని రూపం ఇప్పుడే చూస్తున్నంత ప్రస్ఫుటంగా కళ్ళముందుకొచ్చింది. అతను లేండ్ స్కేప్స్ బాగా గీస్తున్నాడని విని లేడీస్ హాస్టల్ నుంచి ఆర్ట్ లవర్స్ కొందరం అతని రూంకెళ్ళాం.

గది నిండా అస్తవ్యస్తంగా పరచి ఉన్న చిత్రాలు గది మధ్యలో బాసింపట్టు వేసుకుని ధ్యానముద్రలో బుద్ధభగవానుడిలాగా అర్ధనిమిలిత నేత్రుడై కూర్చుని ఉన్నాడు ముఖర్జీ. ఒక్కసారిగా అయిదారుగురు అమ్మాయిల్ని చూసి కంగారుపడ్డాడు. అప్పటికే మా మహల్ లో చాలా చిత్రాల్ని మనసుపెట్టి చూసి ఉండడం వలన అతని చిత్రాల్ని బేరీజు వెయ్యడం కొంత సాధ్యమైంది నాకు. మా కన్నా సీనియర్ ఆయన అతనికి సలహాలివ్వచ్చో లేదో ఆలోచించకుండా పెద్ద ఆరిందాలాగా కలర్ మిక్సింగ్ గురించీ, రూప లావణ్యం గురించీ ఏదేదో మాట్లాడేశాను, తర్వాత స్ఫురించి అతనేమనుకుంటున్నాడో అని చూస్తే దట్టమైన కనుబొమ్మల కింద, విశాలమైన నేత్రాల లోతుల్లోంచి ఆసక్తిగా నన్నే చూస్తున్నాడన్పించింది.

ఆ పరిచయం స్నేహంగా మారి గాఢమైన మైత్రి కావడానికి ఎన్నాళ్లో పట్టలేదు. శాంతినికేతన్ పక్కనే ప్రవహించే కొఫ్ఫోయ్ నది వొడ్డున కూర్చుని ఎన్నెన్నో కబుర్లు కలవోసుకునేవాళ్లం. దేశ విదేశాలల్లోని ప్రముఖ ఆర్టిస్టుల గురించీ, వాళ్ళ కళానైపుణ్యం గురించీ అనర్ఘలంగా మాట్లాడేవాడు ముఖర్జీ. అచ్చమైన బెంగాలీ బాబులాగే ఉండేవాడు. అప్పుడప్పుడు నేనతన్ని 'నువ్వంతా కాదు కానీ నీ ముక్కు మాత్రం అచ్చమైన బెంగాలీ చప్పిడి ముక్కు' అని ఆటపట్టించేదాన్ని, అతను విశాలమైన నవ్వొకటి నవ్వి మౌనంగా ఉండిపోయేవాడు.

క్రమంగా ముఖర్జీ ఆర్టు, లోకానికి పరిచయం కావడం మొదలైంది. సెకండియర్ సెలవుల్లో నేనతన్ని మా వూరికి అహ్వానించేను. మా మహల్ సౌందర్యం, ప్రాచీన కాలంనాటి కళాకండాలు, విదేశాల నుంచి తెప్పించిన విలువైన వస్తువులు అతన్నెంతో ఆకట్టుకున్నాయి. ఇంటికి వస్తూనే నేను నా నగలన్నీ అలంకరించుకుని సంప్రదాయ అలంకరణలోకి మారిపోయాను. అది చూసి ముసిముసిగా నవ్వుతూండేవాడు. ఆ అలంకరణలోని నా రూపాన్ని అద్భుతంగా చిత్రించి నాకు ప్రెజెంట్ చేసాడు.

చిన్నప్పుడొకసారి గోదావరి నదిమీద పడవలో భద్రాచలం వెళ్లిన ప్రయాణం గుర్తుకొచ్చింది. ఆ అందమంతా ముఖర్జీలాంటి ఆర్టిస్టు చూసి తీరాలన్పించింది. నాన్నగారి నడిగి ఏర్పాటుచేయించి తెరచాప పడవలో వెళ్లాం. దారి పొడవునా, ముఖ్యంగా పాపికొండల దగ్గర ముఖర్జీ అవుట్ లైన్స్ తిరిగి వచ్చేటప్పుడు అనుకోకుండా ఈ గిరిజన గూడెం లో దిగి, ఈ పరిసరాలన్నీ చూస్తూ పరవశంలో మునిగిపోయినప్పుడు తెలీలేదు కొన్నేళ్ళ తర్వాత మేమిక్కడ స్థిరపడబోతున్నామని.

ఆ తర్వాత కొద్దిరోజుల్లోనే దేశ విభజన గొడవలు ఉధృతమయ్యాయి. ఇక చదువు చాలించి వెనక్కి రమ్మని నాన్నగారు కబురుచేసారు. అప్పటికే రెండు సార్లు గాంధీజీ కలకత్తా వచ్చినప్పుడు ముఖర్జీతో పాటు నేను కూడా వెళ్లాను. ఆ ప్రభావంతో ఖద్దరు కట్టడం ప్రారంభించాం ఇద్దరం. ఒకసారి కలకత్తాలో ముఖర్జీ చిత్రాల ప్రదర్శన ఏర్పాటుచేస్తాం. అతని గురించి పత్రికలు విపులంగా రాసాయి. ఆ వార్త ఖండాంతరాల్లోకి వెళ్ళింది. చాలా కళాఖండాలు అమ్ముడుపోయాయి. వచ్చిన డబ్బును స్వాతంత్ర్య పోరాట నిధికి ఇచ్చేసాడు ముఖర్జీ అప్పుడే నాకతని మీద ప్రేమలాంటిదేదో జనిస్తోందని అర్ధమైంది. నాన్న ఈ సారి మనిషిని పంపించారు. ఇంటికెళ్ళగానే నాకు తెలిసిందేంటంటే భార్య పోయిన మరో జాగీరుతో నా పెళ్లి నిశ్చయించేశారని. పుస్తకాలూ, సర్టిఫికెట్లు తెచ్చుకుంటానంటే కూడా ఇల్లు కదలనీయలేదు. నేను కలవరపడి ముఖర్జీకి ఎన్ని ఉత్తరాలు రాసినా జవాబు లేదు. రేపు నా వివాహం జరగాల్సి ఉండగా ఈ అర్ధరాత్రి హఠాత్తుగా దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిందని ప్రకటన వెలువడింది. అంతా ఆ ఉత్సవాల సంరంభంలో ఉండగా నన్ను చిన్నప్పుడు పెంచిన ఆయా సాయంతో ఇంట్లోంచి బైటికి వచ్చి కలకత్తా వెళ్ళిపోయాను. ముఖర్జీ శాంతినికేతన్ లో లేడు, అతని స్నేహితుల్ని అడిగితే తెలిసింది. శాంతినికేతన్ వదిలి పల్లెకు వెళ్లిపోయాడని.

నేనతన్ని వెతుక్కుంటూ ఆ చిన్న పల్లెకు వెళ్ళేను. బెంగాల్ విభజింపబడింది. కొట్లాటలు, చంపుకోవడాలు కొనసాగుతున్నాయి. దేశం అల్లకల్లోలంగా ఉంది.

[k3vv3]

ముఖర్జీ తల్లినీ, తండ్రినీ దౌర్జన్యకారులు చంపేసారు. పోతపోసిన దుఃఖమూర్తిలా చీకటి నిండిన ఇంట్లో ఒక్కడే ఉన్నాడు ముఖర్జీ, నేను వెళ్లి అతని ముందు మోకాళ్ల మీద కూర్చున్నాను. ఎవరో వచ్చి దీపం వెలిగించి వెళ్లేరు. ఒక్క నిముషం నమ్మలేనట్టు చూసాడు. నా భుజంమీద తలవాల్చేసి వెక్కివెక్కి ఏడ్చాడు. అతని దుఃఖం తీరేవరకూ ఏడ్వనిచ్చాను. అతని బంధువులెవరో తెచ్చిపెట్టిన రొట్టె, పళ్ళు తిని కడుపు నింపుకొన్నాం.

ఒక నిర్లప్త మానసిక స్థితిలో దేశం వదిలి వెళ్లాలని ఒక నిర్ణయానికి వచ్చాం. రాత్రికి రాత్రే కలకత్తా చేరుకున్నాం. చాలామంది విదేశీయులు దేశాన్ని వదిలివెళ్తున్న రష్, ఎలాగో టిక్కెట్టు సంపాదించుకుని ఓడ ఎక్కి దేశాన్ని వదిలేసాం.

ఆ రోజుల్లో చిత్రకారులందరిలాగే ముఖర్జీ కూడా పేరిస్ నే ఇష్టపడ్డారు. నా వెంట తెచ్చిన డబ్బు మా ప్రయాణానికి, పేరిస్ లో మేం సెటిలవ్వడానికి ఉపయోగపడింది. మా వాళ్లు మమ్మల్ని వెంటాడి వేదిస్తారేమోనని మేం భయపడినంతగా ఏమీ జరగలేదు. భారతదేశంలో జాగీర్లన్నిటికీ ప్రభుత్వం రద్దుచేసిందని తెలిసింది. పేరిస్ లో గొప్ప ఆర్టిస్ట్ గా పేరుతెచ్చుకోడానికి ముఖర్జీ కి ఎక్కువకాలం పట్టలేదు. పల్లెలోనే మేమిద్దరం ఒకరికొకరం అని ప్రామిస్ చేసుకున్నాం. పేరిస్ లో ముఖర్జీ ఎక్కడో రెండు పూలమాలలు సంపాదించుకొచ్చాడు. పది మంది మిత్రుల ఎదుట దండలు మార్చుకొని ఇద్దరం ఒక్కటయ్యాం, మాది గొప్ప ఆత్మీయబంధం అని నా భావన.

ఆర్ట్ తర్వాతి స్థానం ముఖర్జీ పేరిస్ లోని కింగ్స్ లైబ్రరీకిచ్చేవాడు. ఆ లైబ్రరీ మా మనసులు వికసించడానికీ, జ్ఞాన సముపార్జనకీ ఎంతగానో తోడ్పడింది. 1730 లో ఫాదర్ లీగేక్ అనంతపురం నుంచి కింగ్స్ లైబ్రరీ కి పంపించిన వేమన పద్యాల ప్రతిమీద నా చేత ఇంగ్లీష్ లో వర్క్ చేయించాడు. యూరప్ మొత్తం తిరుగుతూ ఆర్ట్ గురించి ఉపన్యాసాలిచ్చాడు. ఎన్నో సెమినార్స్ లో పాల్గొన్నాడు. ఎక్కడికెళ్ళినా తన బెటర్ హాఫ్ గా నన్ను పరిచయం చేసి ఉన్నతి వెనక నేనున్నానని చెప్పేవాడు.

ముఫ్ఫయేళ్ళ తర్వాత ఉన్నట్టుండి విదేశీ జీవితం మొహం మొత్తిపోయిందన్నాడు. 'దేవికారాణి - రోరిచ్ లాగా మనం కూడా ఇండియాలో ఎక్కడైనా సెటిలవుదాం' అన్నాడు.

అప్పటికి ఇద్దరం యాభయ్యవ పడిలో ఉన్నాం.

"నీకు గుర్తుందా, గోదావరి మీద మన పడవ ప్రయాణం? దారిలో మనం ఆగిన గిరిజన గూడెం, అక్కడికెళ్ళిపోదామా? రోరిచ్ హిమాలయాల్ని ఎంచుకున్నట్టు నేను తూర్పుకనుమల్ని ఎంచుకుంటున్నాను. ఒక్క పాపి కొండల అందాల్ని చిత్రించడానికే సగం జీవితకాలం పడుతుంది" అన్నాడు.

అతను మాట్లాడిన పదాలేవైనా అర్ధం మాత్రం 'నీ వూరికి, నీ గోదావరికి దగ్గర్లో నన్ను చేరుస్తాను' అనే స్ఫురించింది నాకు. ఇండియాకి వచ్చాక తెల్సింది - దూరంలో ఉండి మేం విన్నదానికన్నా ఇక్కడి జాగీర్లు ఎంతగా చితికి పోయామో! గొప్ప భేషజంతో జీవించడం తమ జన్మహక్కుగా భావించిన జాగీర్దార్ల కుటుంబాలు క్రమక్రమంగా ఆర్ధిక ఇబ్బందులో చిక్కుకుపోయాయి.

రాజాకోట అన్పించుకున్న మా హవేలీ మూడొంతులు కూలిపోయింది. చాలావరకూ ఆక్రమణలకు గురైపోయింది. కూలకుండా మిగిలిన ఒక గది, హాలులో సగభాగంలో దాసీ పుత్రుడొకాయన వండుకుతింటూ బతుకు వెళ్లమారుస్తున్నాడు. ఎవరూ తీసుకెళ్ళకుండా వదిలేసిన అంచులు పగిలిపోయిన పింగాణీ సామాను, నేలలో స్థాపితం చేసేసిన పాదాల్తో ఒక పాత సైనికుడి ఇనుప విగ్రహం, చెదలు సగం తినేసిన పుస్తకాలు మధ్య జీవచ్చవంలా కన్పించాడతను. ఎప్పటిదో మాసిపోయిన ఫోటో ఆల్బమ్ ఒకటి పదిలంగా దాచుకున్నాడు. నన్ను అతను గుర్తుపట్టలేదు. మా నాన్నగారు, అన్నయ్యలు అంటూ నాన్నగారివి, అన్నయ్యలవి ఫోటోలు చూపించాడు.

నాన్నగారు, అమ్మ నా తోడబుట్టినవాళ్లు ఎవరూ మిగిలిలేరు. నా అన్నదమ్ముల పిల్లలు మద్రాసులో కొందరు, హైదరాబాదులో కొందరు ఏవో చిన్న చిన్న ఉద్యోగాలు చేసుకుంటూ బతుకుతున్నారని తెల్సింది.

రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ ఈ ప్రాంతానికొచ్చినప్పుడు ఆయన బసచేయడానికి మేడపైన నాన్నగారు ప్రత్యేకంగా నిలిచి ఉంది. వెనకవైపు బూజుల్తో నిండిపోయిన మ్యూజిక్ హాల్లో రెండు వీణపెట్టెలు చూసి వాటిని తెరిపించాను. నేను చిన్నప్పుడు గురుముఖంగా సంగీత సాధన చేసిన చిన్నవీణ మరో పెట్టెలో అమ్మ వాయించిన తంజావూరు వీణ - నేను ఆప్యాయంగా వాటిని నిమరడం చూసి "అమ్మగారూ! వీటిని మీరు కొంటారా" అన్నాడతను ఆశగా.

అతను చెప్పిన ధరకన్నా కొంత ఎక్కువే ఇచ్చి ముఖీ ఆ వీణల్ని నా కోసం కొన్నాడు.

ఆ వ్యక్తి కర్రల పొయ్యి పెట్టి వంట చేసుకుంటున్న ఆ విశాలమైన వరండాలో సింహాసం మీద కూర్చుని ఉదయాన్నే అమ్మ అందరికీ పాలు, పెరుగు పంచిన రోజులు; రోజంతా వండించి వార్పించి ఆకలని వచ్చినవారికి లేదనకుండా కడుపునింపి; ఆర్ధించిన వాళ్లకి ఆర్ధికసాయం చేసి పంపించిన ఆ రోజుల వైభవం గుర్తొచ్చి నా కళ్ళలో ఒక సన్నని నీటి పొర నిండింది. ఓడలు బళ్లుకావడం అంటే ఏమిటో ప్రత్యక్షంగా చూసినట్లైంది.

కాలం ఎంత బలీయమైంది!

మేం అనుకున్న గిరిజన గూడెం చేరడానికి ముందుగా రాజమండ్రి వెళ్ళాం. అక్కడ గోదావరిలో ఇదివరకటిలా గూటి పడవలు లేవు. ఆయిల్ తో నడిచే మోటార్ లాంచీలున్నాయి. గోదావరి మధ్యలో ఉండగా ముఖర్జీ తను టాప్ పైకెక్కి నాకు చెయ్యందిచేడు. ఆ అద్భుతమైన ప్రకృతి సౌందర్యం మధ్య ముఖర్జీమీద ప్రేమ పొంగి పొరలింది నాలో.

"ముఖీ! నువ్వు ముఫ్ఫై ఏళ్ల క్రితం ఎలా ఉన్నావో ఇప్పుడూ అలాగే ఉన్నావు తెలుసా" అన్నాను అతని దగ్గరకు జరిగి. "నువ్వూ అంతేలే, మనమిద్దరం ఒకరినొకరం పాపాయిలం కదా!" అన్నాడు నవ్వుతూ.

మాకు సంతానం కలగలేదు, ఎవరిలో లోపమో తెలుసుకోదల్చుకోక టెస్టులు చేయించుకోలేదు.

గూడెంలో ఉండడానికి గిరిజనుల అనుమతి కోరినప్పుడు మేం మత మార్పిడి కోసం వచ్చామనుకుని రెండు రోజులు వాళ్ళు మాతో మాట్లాడలేదు. గిరిజనులు వాళ్ళ మూల సంస్కృతిని కోల్పోడానికి ఇష్టపడరు. నేను వాళ్లకి అర్ధమయ్యేలా వివరించి చెప్పేసరికి వాళ్లే గూడేనికి ఎగువన కొండవాలు శుభ్రం చేసి ఇంత పెద్ద బేంబూహట్ నిర్మించి ఇచ్చారు. అప్పట్నుంచీ మేమూ వాళ్లలో ఒక కుటుంబం అయిపోయాం. నెలకొకసారి ముఖర్జీ అటు భద్రాచలానికో, ఇటు రాజమండ్రికో వెళ్లి అందరికీ కావాల్సిన సరుకులు కొనుక్కొచ్చేవాడు. అడవి దిగుబడులు కొనే దళారులొచ్చినప్పుడు దగ్గరుండి తూకాలు, లెక్కలు సరిచూసి గిరిజనులు మోసపోకుండా చూసేవాడు.

నేను పేరిస్ లో తోచక నేర్చుకున్న వైద్యం కొన్నిసార్లు గిరిజనుల ప్రాణాల్ని కాపాడింది. నేనూ వాళ్లనుంచి అమూల్యమైన మూలికా వైద్యం తెలుసుకున్నాను. చుట్టుపక్కల గూడేల ప్రజలకి వైద్యం చెయ్యడం, చదువు నేర్పించడం నేను చేసేదాన్ని. వెదురును పల్చని రేకులుగా చీల్చి, అడవి కలపను చెక్కీ అందమైన కళాకృతుల్ని తయారుచెయ్యడం బెనర్జీ నేర్పించేవాడు. పని నేర్చుకోవడంలో షార్ప్ గా ఉండే గిరిజనులకది కొంత ఆర్ధిక వనరు కల్పించడానికి తోడ్పడింది. గిరిజనులు నమ్మితే ప్రాణం పెడతారు. అందుకే ఎన్ని రోజులు దేశంలో ఎక్కడెక్కడ తిరిగి వచ్చినా ఇదే మా స్థిర నివాసమైపోయింది.

మేం బైట నగరాలకు వెళ్ళినప్పుడల్లా తెలిసేది దేశంలో ఎన్నెన్ని మార్పులు సంభవిస్తున్నాయో! సౌకర్యాలతోబాటు అసౌకర్యాలెన్నో! నాగరికత పేరుతో వస్త్రధారణలోనూ, జీవన విధానాల్లోనూ వచ్చిన మార్పుల్ని నేను జీర్ణించుకోలేకపోతున్నాను. ఎందరెందరు కొత్త దేవుళ్ళ సృజన జరుగుతోంది! నేనలా అంటే 'మనం ఆగిపోయాం. వాళ్ళు ప్రవాహంలో ఉన్నారు, అదే సహజం" అనేవాడు ముఖర్జీ.

నీళ్ల చల్లదనం క్రమంగా శరీరంలోకి పాకి గజగజ వణుకుపుట్టింది. గత స్మృతుల్లో పడి వయసు మరచిపోయి చటుక్కున లేవబోయాను. సహకరించని కాళ్లు నా ఎనభై ఏళ్ల వయస్సును గుర్తుకుతెచ్చాయి. సూర్యోదయం కాబోతున్న గుర్తుగా పాపికొండలకవతల సన్నని వెలుగు రేఖలు.

నిన్న సాయంకాలం సొరబ వాకిట్లో చేర్చిపెట్టిన ఎండుటాకులు, చితుకులు అగ్గిపుల్లతో ముట్టించాను. చిటపటలాడుతూ మంట ప్రారంభమైంది. ఆ మంట వెలుగులో పాతికేళ్ల క్రితం ముఖర్జీ అస్సాం నుంచి తెచ్చినాటిన టేకు వృక్షం, దాన్ని పెనవేసుకుని నేను నాటిన అడవి శంఖు పూలతీగ ఆకశాన్నంటుతున్నట్టు కన్పించాయి. ఆ తీగ ఎంత నమ్మకంగా అల్లుకుపోయింది!

ముఖర్జీ గీసిన ఎన్నో చిత్రాల ద్వారా ఈ అడవి, కొండలు, గోదావరి, గిరిజనులు దేశ విదేశాలకు పరిచయమయ్యారు.

కాలం గతించిపోయింది. వార్ధక్యం నన్నెప్పుడు ఈ లోకంనుంచి నిష్క్రమింపచేస్తుందో తెలీదు. మనిషి ఎలా మరణించాడనేదానికంటే ఎలా జీవించాడన్నదే ముఖ్య విషయం కదా!

బైట నాగరిక ప్రపంచంలో ఉన్న సదుపాయాలేవీ ఎరుగని ఈ అటవీ పుత్రుల్లో క్రమంగా మార్పురావచ్చు. నూనె దీపాల స్థానంలో కరెంటు దీపాలుండే చోటికి వీళ్లే తరలిపోవచ్చు. శాశ్వతమనుకున్న ఈ కొండలు, అడవులు మాయంకావచ్చు. ఒక నష్టం జరిగిన చోట ఒక లాభం కూడా సాధ్యంకావచ్చు. ఏ సంఘటనకైనా కార్యాకారణ సంబంధాలు తప్పవు -

నిన్న సాయంకాలం నేను తెలుసుకున్న సంఘటన అలాంటిదే - చివరి రోజుల్లో ముఖర్జీ గీసిన చిత్రాలు మళ్లీ ఒకసారి చూడాలన్పించి ఆ పెట్టె తెరిచాను. ఒక్కొక్క చిత్రాన్నీ చూసి పక్కన పెడుతున్నాను. పెట్టె అడుగున ఒక కవరు నన్నాకర్షించింది. ముఖర్జీ ఇంత పదిలంగా దాచిన ఆ కవరు ఏమై ఉంటుందా అని తెరచి చూసాను. ముఖర్జీ పోలికల్తో ఉన్న పదేళ్ల బాలుడి కార్డు సైజ్ ఫోటోతో బాటు ఇరవై ఏళ్ల క్రితం వచ్చిన లెటరది. ముఖర్జీ కలకత్తా స్నేహితుడి కేరాఫ్ ఎడ్రస్ కి వచ్చింది.

నా దగ్గర ముఖర్జీకి దాపరికమా? పట్టలేని క్యూరియాసిటీతో ఉత్తరం కింది సంతకం చూసాను. ,ముఖర్జీ దగ్గర చిత్రకళ నేర్చుకున్న శిష్యురాలు మరియాలిండా వ్రాసిందది.

ముఖర్జీ!

ఈ ఫోటోలోని వీడు నీ కొడుకు. నీ జ్ఞాపకం కోసం వీడికి నీ పేరే పెట్టుకున్నాను. పెరిగి పెద్దవాడై నీ అంతటి చిత్రకారుడు కావాలని కోరుకుంటున్నాను. తండ్రివి కాబోతున్నావనే మాట విని ఎంతగానో మురిసిపోయిన నువ్వు వీడి పుట్టుకకు ముందే ఈ దేశాన్ని వదిలి ఎందుకు వెళ్ళిపోయావో నాకెప్పటికీ అర్ధంకాని మిస్టరీ. మన బంధాన్ని స్కిప్ ఫర్ వైల్ , నాట్ ఫర్ పెర్మనెంట్ అనుకున్నావనుకుంటాను. అవునా?

- ప్రేమతో
నీ
మరియా

[k3vv3]

నా చెయ్యి కంపించి ఉత్తరాన్ని వదిలేసింది. గుండె లోపల ఒక ముల్లు గుచ్చుకుంది. సుదీర్ఘకాలపు కల చెదిరిపోయింది. నమ్మకం సడలిపోయింది. అనుభూతులకు వయసుతో ప్రమేయంలేదని అర్ధమైంది. మనిషికి మనసుకావాలి, మనసుకు శాంతి కావాలి. అనుభూతులకు వయసుతో ప్రమేయంలేదని అర్ధమైంది. మనిషికి మనసుకావాలి, మనసుకు శాంతి కావాలి. కొడుకు పుట్టడంతో ముఖర్జీకి ఆ శాంతి లభించి ఉంటుందా? మరి నాకు?

ఆరిన మంట సెగకు కుందేలు పిల్ల ఒకటి వచ్చి నా వొడిలో చేరింది. మాటలు రాని సొరబు చిన్న బిందెతో నీళ్ళు పట్టుకొని వస్తోంది నాకోసం.

ఈ గోదావరి, గిరిజనులు, అడవిలోని ప్రాణులు, పచ్చని ఈ ప్రకృతి అంతా నాదే, ఇంకేం కావాలి! ఇంకెంతకాలం కావాలి?

***

[k3vv3]

స్టాలిన్ - మల్లాది వెంకటకృష్ణమూర్తి

నేనేను పనిచేసే బ్రాంచ్ కి గుంటూరు నించి బదిలీ మీద వచ్చిన స్టాలిన్ తనంతట తనే నా దగ్గరికి వచ్చి పరిచయం చేసుకున్నాడు.

"హలో సార్. నా పేరు స్టాలిన్. గుంటూరు పట్నం బజార్ బ్రాంచ్ నించి కొత్తగా నాకిక్కడికి బదిలీ అయింది."

కరచాలనం చేయడానికి అతనే తన చేతిని ముందుగా చాపితే కాని నేను అతనికి షేక్ హాండ్ ఇవ్వలేదు.

ఆ రోజు పదకొండున్నర టీ తాగాక టీ కుర్రాడికి డబ్బులివ్వపోతే వాడు చెప్పాడు.

"కొత్తగా వచ్చినాయన ఇవాళ అందరికీ టీ ఇప్పిస్తున్నానని అందరి టీ డబ్బులు ఆయనే ఇచ్చేసాడు సార్."

మా అందరికన్నా అతను ఎక్కువ సార్లునవ్వుతూండటం గమనించాను. ఎందుకు నవ్వావని అడిగితే, అతను వివరిస్తే కాని నాకు ఆ హాస్య కోణం స్పురించేది కాదు.

నాకు మొదటి చూపులోనే అతని మీద ఏర్పడ్డ అయిష్టం అతని ప్రవర్తన వల్ల క్రమేపి పెరగసాగింది.

రోజూ ఉదయం మొదటిసారిగా కనబడ్డ ప్రతీవారితో కరచాలనం చేయడం అతనికి అలవాటని త్వరలోనే గ్రహించాను. తన కన్నా హోదాలో చిన్నవాళ్ళయిన వారి భుజాల మీద అతను ఆప్యాయంగా చేతిని వేయడం కూడా నేను చాలా సార్లు గమనించాను. ఓ సారి అతన్ని నేను ఈ విషయంలో హెచ్చరించాను కూడా.

"సబ్ స్టాఫ్ తో మీరలా మరీ క్లోజ్ గా ఉండకూడదు. నెత్తికెక్కుతారు."

"వాళ్ళూ మనలా మనుషులేగా. పోనీండి సార్." నవ్వేసాడు స్టాలిన్.

ఆఫ్టరాల్ క్లర్క్ ఆఫీసర్ మాటని ఖాతరు చేయకుండా ఉంటాడా? నాకతనిమీద ఏర్పడ్డ ద్వేషం బలపడింది.

త్వరలోనే స్టాలిన్ కి 'త్యాగరాజు' అనే నిక్ నేమ్ ని మా స్టాఫ్ పెట్టారు. ఓసారి మా ఆవిడ ఊరెళ్ళిన రెండు రోజుల తర్వాత స్టాలిన్ నా దగ్గరకి వచ్చి నవ్వుతూ అడిగాడు.

"మీ ఆవిడ ఊళ్లో లేదనుకుంటాను సార్?"

"అవును. మీకెలా తెలుసు?"

"మీరు రెండు రోజులుగా బాక్స్ తెచ్చుకోవడం లేదుగా?"

తన లంచ్ బాక్స్ ని తెరచి నా ముందుంచి చెప్పాడు.

"ఇది మీకోసమే తెచ్చాను సార్. తినండి."

"మరి మీకు?" ప్రశ్నించాను.

"నాకు ఇంకో బాక్స్ తెచ్చుకున్నాను. మీరనుకున్నంత త్యాగరాజుని కాదు సార్ నేను." నవ్వుతూ చెప్పాడు.

కేంటీన్ కి వెళితే పద్దెనిమిది రూపాయలవుతాయి కాబట్టి నేను వద్దనలేదు. ఇంకో మాటెందుకు? నేనైతే అతని భార్య ఊరెళ్ళిందని తెలిసిన అతను చేసిన పని చేసి ఉండేవాడిని కాను.

తిన్నాక ఆ బాక్స్ ని నన్ను కడగనివ్వలేదు. అతనే కడగడం నాకు ఆశ్చర్యం వేసింది.

"చాలా బావుంది. ఏమిటా కూర?" అడిగాను.

"అవ్వల్ అంటారు. తెలుగావిడే అయినా మా ఆవిడ కాలేజ్ డేస్ దాకా క్విలన్ లో ఉంది. మలయాళం వంటకాలన్నీ బాగా చేస్తుంది." చెప్పాడతను ఆ తర్వాత ఏదో సందర్భంలో నేనా విషయం మా ఆవిడతో ప్రస్తావిస్తే నాతో చెప్పింది.

"అవ్వల్ వెజిటేరియన్ వంటకాల్లో బాగా ఖరీదైన వంటకం."

మా కేషియర్ కూతురికి తపాలా బిళ్ళల సేకరణ హాబీ. ఆ సంగతి తెలిసి స్టాలిన్ బేంక్ కి వచ్చే పోస్ట్ కవర్లని పరిశీలించి, కొత్త స్టాంపులని కవర్ల నించి పుట్టినరోజని తెలిసి తనతో తెచ్చుకున్న టిఫిన్ బాక్స్ లోని చికెన్ కర్రీని అతనికి బహుమతిగా ఇచ్చి తను ఉట్టి చపాతీలనే తిన్నాడు. నేనైతే ఆ పని చేసేవాణ్ణి కాను. చేసినా ఏ అసిస్టెంట్ మేనేజర్ కో అయితేనే చేసేవాణ్ణి.

ఆఫీస్ కి వచ్చే దిన పత్రికలని స్టాఫ్ అంతా చదివాక స్టాలిన్ రోజూ వాటిని యధా ప్రకారం సర్ది న్యూస్ పేపర్ల దొంతరలో పెడుతూండటం గమనించి నేను ఓ రోజూ అతనితో చెప్పాను.

"ఎందుకీ దండగ పని?"

"మనం పని చేసే ఆఫీసు, మనం ఉండే ఇల్లు ఆర్డర్ లో ఉంటేనే మన జీవితాలు కూడా ఆర్డర్ లో ఉంటాయి సార్." నవ్వుతూ చెప్పాడు స్టాలిన్.

తరచు తన లేదా తన భార్య, పిల్లల పుట్టిన రోజనో, పెళ్ళి రోజనో మా అందరికీ లెవెన్ తర్టి టీ, త్రి తర్టి టీని తన డబ్బులతో ఇప్పించేవాడు. అలాంటి సందర్భాలు నా జీవితంలో కూడా వస్తూంటాయి కాని నేనలా ఎవరికి ఉచితంగా టీలు ఇప్పించను. పైగా అడిగితే ఎగ్గొట్టడానికే ప్రయత్నిస్తాను. మిగిలిన స్టాఫ్ కూడా నాలానే ఎగ్గొట్టడంలో మాస్టర్స్.

ఓ క్లర్క్ ఏన్యువల్ లీవ్ మీద ఎనిమిది రోజులు వెళ్తున్నాడు.

"హైదరాబాద్ లో ఇల్లు తాళం పెట్టి వెళ్ళడం ప్రమాదకరం. మా బావమరిదిని వచ్చి పడుకోమంటే సరేనన్నాడు. తీరా ఇందాక ఫోన్ చేసి చెప్పాడు, వాళ్లమ్మాయికి టాన్సిల్స్ ఆపరేషన్ చేయిస్తున్నానని, కుదరదని." మాతో చెప్పాడు.

అతను తిరిగి వచ్చే దాకా స్టాలిన్ ప్రతీరాత్రి అతనింటికి వెళ్ళి పడుకున్నాడు.

కస్టమర్స్ లో చాలామంది బేలన్స్ చెప్పమనో, కొత్త చెక్ బుక్ ని ఇవ్వమనో వస్తూంటారు. మేం కొద్దిసేపు వెయిట్ చేయించి కాని వాళ్ళ పని చేసి పంపం. ఒకోసారి మర్నాడు రమ్మని చెప్తాం. బేంక్ కి వచ్చే పబ్లిక్ ని విసుక్కోవడం మా స్టాఫ్ అందరికీ అలవాటైన పనే. కాని స్టాలిన్ ఈవిషయంలో మాకు భిన్నంగా ప్రవర్తించేవాడు. అతనే మాత్రం విసుక్కోకుండా తను చేసే పనిని ఆపి వాళ్ళ పని చేసిపెట్టేవాడు. ఆ తర్వాతే చేతి మీద ఉన్న పనిని కొనసాగించేవాడు.

ఓ రోజు కౌంటర్ క్లర్కుల్లో ఒకతను గట్టిగా స్టాలిన్ తో చెప్పాడు.

"చూడండి స్టాలిన్ గారు. కస్టమర్ల పన్లు మీరు వెంటనే చేసి పంపడం మాకు ఇబ్బంది అవుతోంది. 'స్టాలిన్ చేస్తాడు. మీరెందుకు చెయ్యరు?' అని కొందరు మమ్మల్ని గదమాయిస్తున్నారు. వాళ్ళని కాసేపు వెయిట్ చేయిస్తూండండి."

"జీవితంలో ఈ మూడింటిని ఎన్నడూ దెబ్బ తీయకూడదని మా నాన్నగారు ఎప్పుడూ చెప్తుండేవారు సార్. నమ్మకం, వాగ్దానం, హృదయం. వీటికి దెబ్బ తగిలితే శబ్దం రాదు, నొప్పి తీవ్రంగా ఉంటుంది."

స్టాలిన్ కి ఏం బదులు చెప్పాలో అర్ధం కాక తలవంచుకున్నాడు అతను.

తర్వాత కొందరు క్లర్క్స్ నన్ను కోరారు. ఆ విషయంలో అతని మీద వత్తిడి తీసుకురమ్మని. నేను అతన్ని మళ్ళీ ఆ విషయం పునరాలోచించమంటే ఇలా అన్నాడు.

[k3vv3]

"చిటికెలో అయిపోయే పనికి వాళ్ళని వెయిట్ చేయించడం ఎందుకు సార్? వాళ్ళకీ బోలెడు పనులుంటాయి."

భర్త మరణించిన ఓ తమిళ మామి, తన భర్త షేర్ సర్టిఫికేట్స్ తెచ్చి వాటిని ఎలా బదిలీ చేసుకోవాలని నన్నడిగింది.

"నాకు తెలీదు. అది మా పని కాదు." ఆవిడ మా స్టాఫ్ లో ఎవర్ని అడిగినా చెప్పే సమాధానమే చెప్పాను.

ఆ మాటలు విన్న స్టాలిన్ ఆవిడకి సహాయం చేయడానికి ముందుకు వచ్చాడు. తన లంచ్ అవర్ లో ఆ కంపెనీలకి షేర్స్ బదిలీ మీద ఉత్తరాలు డ్రాఫ్ట్ రాసిచ్చి, వాటిని రిజిష్టర్డ్ పోస్ట్ లో డెత్ సర్టిఫికేట్ జిరాక్స్ లతో పంపమని చెప్పాడు.

ఆ రోజు మా అందరికి స్టాలిన్ తెల్ల గులాబా స్టెమ్ లని ఎక్కడివని అడిగాను.

"నిన్న ఓణం పండగని సికింద్రాబాద్ లోని మళయాళీ వెల్ ఫేర్ అసోసియేషన్ సెలబ్రేట్ చేసింది. వాళ్ళు డెకరేషన్ కి వాడినవివి." చెప్పాడు.

బయటికి నేను 'థాంక్స్' చెప్పినా మనసులో అనజీగా ఫీలయ్యాను. అతనలా నిస్వార్ధంగా నేను ప్రవర్తించనన్న నా తీరుని నేను గుర్తించడం వల్లనుకుంటాను ఆ భావన.

"ఆ రోజు వాళ్ళు ఏ దేవుడ్ని కొలుస్తారు?" ప్రశ్నించాను.

"ఓణం మళయాళీల సంవత్సరాది. దేవుడితో పని లేదు." నవ్వుతూ చెప్పాడు.

నా బావమరిది పెళ్ళికి నేను శెలవకి అప్లై చేసాను. అదే రోజుకి స్టాలిన్ కూడా శెలవుకి అప్లై చేసాడు. మా మేనేజర్ ఇద్దర్నీ పిలిచి మా ఇద్దరిలో ఎవరో ఒకరికే శెలవు మంజూరు చేస్తానని చెప్పాడు. తన పనిని స్టాలిన్ వాయిదా వేసుకుని వెనక్కి తగ్గాడు. నా బావమరిది పెళ్ళి సి.డి మా ఇంటికి వచ్చింది. నా దగ్గర సి.డి ప్లేయర్ లేదు. దాంతో ఆహం చంపుకుని ఎంతో అయిష్టంగా నేను స్టాలిన్ తో నా అవసరం గురించి చెప్పాను.

"దాందేముంది సార్. చీఫ్ కేషియర్ గారింట్లో ఉంది. అడిగి తీసుకుందాం."

"ఆయన్ని చస్తే అడగను." నిష్కర్షగా చెప్పాను.

"మీరెందుకు సార్? నేనడిగి తెస్తాగా."

నేనైతే 'ఎందుకడగరని' ప్రశ్నించేవాడ్ని, మాకు పడదన్న సంగతి తెలిసినా. అతను తన స్కూటర్ మీద సి.డి ప్లేయర్ ని తెచ్చి మా టి.వికి అతనే కనెక్ట్ చేసి, దాన్ని ఏకా ఆపరేట్ చేయాలో చెప్పి వెళ్ళాడు. పనయ్యాక దాన్ని తీసుకెళ్ళి చీఫ్ కేషియర్ ఇంట్లో తిరిగి ఇచ్చాడు.

"మీ పేరేమిటి తమాషాగా ఉంది?" మా ఆవిడ అతన్ని అడిగింది.

"అదా? మా నాన్నగారు కమ్యూనిస్ట్. అందుకని నాకు స్టాలిన్ అని, మా తమ్ముడికి లెనిన్ అని, మా చెల్లాయ్ కి ఓల్గా అని పేర్లు పెట్టారు."

"మీరు నాస్తికులా?" అడిగాను వెంటనే.

"నేను పక్కా నాస్తికుడ్ని సార్. నాకు బుద్ధి తెలిసాక ఇంతదాకా ఒక్కసారి కూడా గుడికి వెళ్ళలేదు. దేవుడ్ని నమ్మద్దని మా నాన్నగారు మాకు బాగా నూరి పోశారు లెండి." నవ్వుతూ చెప్పాడు స్టాలిన్.

'మా ఆయన రోజూ సహస్ర గాయత్రి జపం చేస్తారు." మా ఆవిడ గర్వంగా చెప్పింది.

ఓ రోజు పుల్లారెడ్డి స్వీట్స్ తెచ్చి నా సీట్ దగ్గరకి వచ్చి ఆనందంగా చెప్పాడు స్టాలిన్.

"క్విలన్ కి బదిలీకి పెట్టుకున్నాను సార్ బదిలీ వచ్చింది. మా ఆవిడ బంధువులంతా అక్కడే ఉన్నారు. నా కెక్కడైనా ఒక్కటే. మా ఆవిడ కోరిక మీద బదిలీ చేయించుకున్నాను."

రిలీవ్ అయిన రోజు నాకో టిఫిన్ బాక్స్ ని తెచ్చిచ్చాడు.

"ఏమిటది?" అడిగాను.

"అవ్వల్ సార్. మీకు మళ్లీ ఎప్పటికి వీటిని పెడతానో కదా? ఎల్ టిసి పెట్టుకుని మా ఊరు రండి సార్. మా ఇంట్లో ఉండచ్చు. నా బావమరిది ఒకడు ఖాళీగా ఉన్నాడు. కేరళని చూపిస్తాడు."

"టిఫిన్ బాక్స్ ని ఎలా తిరిగి ఇవ్వను?" అతను వెళ్ళబోతూంటే అడిగాను.

"ఊరుకోండి సార్. నా గుర్తుగా ఉంచుకోండది."

బ్రాంచి లోంచి బయటకి వెళ్తున్న స్టాలిన్ చూస్తే నాకు మనసులో ఏదో చెప్పలేని దిగులనిపించింది.

'ఓ భగవంతుడా! స్టాలిన్ లో ఉన్నది. నాలో లేనిది ఏదైతే ఉందో అది నాకు దయచేసి ఇవ్వు.' నేను దేవుడ్ని ఓ దాని కోసం బలంగా ప్రార్ధించడం నా జీవితంలో అదే మొదటిసారి.

***

ఓ రోజు నేను పని చేసుకుంటూంటే తమిళ మామి వచ్చి అడిగింది.

"స్టాలిన్ ఎక్కడా? కానమే?"

"అతనికి బదిలీ అయింది." చెప్పాను.

"అరెరె! ఎప్పుడు?"

వివరాలు చెప్తాను.

"టాటా షేర్ కన్ సల్టెన్సీ నించి ఉత్తరం వచ్చింది. దీనికేం జవాబు రాయాలో అడుగుదామని వచ్చాను. అతనికి తెలుసా విషయం."

"ఏదీ ఇవ్వండి. చూస్తాను."

దానికి సమాధానం రాసిచ్చాక అనిపించింది, స్టాలిన్ లో ఏం ఉందో అది నాలోనూ స్వల్పంగా చోటు చేసుకుందని.

ఒక్క నాలోనే కాదు. మా స్టాఫ్ అందరిలోనూ. చెక్ బుక్ లు లేదా బేంక్ ఎంట్రీ ల కోసం వచ్చే వాళ్ళతో మా స్టాఫ్ లో ఎవరూ 'ఫ్రింటర్ అవుటాఫ్ ఆర్డర్' అనో, 'సిస్టం డౌన్' అనో అబద్ధం ఆడకుండా వాళ్ళ పనిని వెంటనే చేసి పంపుతున్నారు.

స్టాలిన్ తనలోని మంచిని మా అందరికీ కొంత వదలి వెళ్ళాడు.

***

[k3vv3]

సంక్రాంతి కానుక - కొనకళ్ళ వెంకటరత్నం
[url=https://ibb.co/3mp8WL3X][img]49PSG/image-2025-08-03-55717450.[color=#666666][size=medium][font=Mallanna]png[/img]

[k3vv3]

సంక్రాంతి కానుక - కొనకళ్ళ వెంకటరత్నం

అల్లంత దూరంలో కందిచేల గుబుర్లలోనుంచి హరిదాసు చిరతలు మోగినయ్యో లేదో, వీడి వీడని పొగమంచులోని వాకిట్లో గర్రబ్బండి ఘల్లుమని ఆగింది. బండి చక్రం అప్పుడే అమర్చిన తల్లి గొబ్బెమ్మమీద నించి పోనిచ్చినందుకు జట్కావాలా మీద చెల్లాయి కళ్ళెరజేసేలోగా అక్కాయి బండిలోనించి దిగింది. చెల్లాయి ముఖం వికసించింది. కళ్ళల్లో నుంచి మంకెనలు దిగజారి మల్లెపువ్వులు మాలలు గట్టాయి, "అమ్మా, అమ్మా అక్కాయోచ్చిందేవ్!" అంటూ ఇంట్లోకి పరుగెట్టింది.

ఇంట్లో చల్ల గిలగొడుతున్న రామాయమ్మ బైటకొచ్చింది. ముందు పెద్దమ్మాయీ, వెనకాల సూట్ కేసూ రావడం గమనించింది. కాని ఆమె చూపు వెనకాతల బండిలో నుంచీ ఎవరైనా దిగబోతున్నారా అన్న దిలాసాలోనే నిలిచి పోయింది. మరెవ్వరూ దిగలేదు. ఉదయించీ ఉదయించగానే మబ్బుల్లో చిక్కుకున్న చంద్రబింబ మయింది రామాయమ్మ మొహం.

"ఆయన రాలేదా అమ్మా!" అని తల నిమిరింది తల్లి.

"లే" దని తలూపింది సుశీల.

"మామూలేగా!" అని చప్పరించింది తల్లి.

"ఆయన కదో సరదా" వంటింట్లోకి దారితీస్తూ వ్యాఖ్యానిస్తోంది రామాయమ్మ.

"అందరి అల్లుళ్ళతో పాటు వస్తే ఆయన గొప్పేమున్నదిహ" అని కిలకిల నవ్వింది సుశీల.

"మరీ రేపు పండగనగా నిక్కచ్చిగా బయలుదేరి రావాలటే సుశీ! నేను చూస్తే ఒంటరిదానినాయెను..."

"అది కాదమ్మా! ఆయన బొంబాయి నుంచి వస్తారేమో, ఇద్దరమూ కలిసి వద్దామని యిన్నాళ్ళూ రేపూ, మాపూ అని ఎదురు చూచి చూచి ఇలా లాభంలేదని బయలుదేరాను చెప్పొద్దూ."

"ప్రతియేటా ఆయన కున్నదేగా అలవాటు - ఇక వస్తాయిగా ఉత్తరాలు. "నేను వస్తే చిన్న రవ్వల ఉంగరం, లేకపోతే, నన్నూ భాయ్ జ్యూయలరీ నించీ కొత్తరకం నెక్లెస్" అని ఊరిస్తో.

చెల్లాయి కలకండ అక్కాయి నింకా పలకరించనే లేదు. చాలా అర్జంటు పనిలో మునిగిపోయింది. అప్పుడే యిరుగు పొరుగిళ్ళలో జోరబడి "మా అక్కాయొచ్చంది. మా అక్కాయి!" అని దండోరావేసి అలిసిపోయి పులుసుకూరై పలకరించే దమ్మయినా లేక అక్కాయి చెయ్యి పట్టుకుని చక్కా ఊరుకుంది. ఆ పిల్లకు యింట్లోకి వచ్చిపడిన ఆనందాన్ని గబగబా నలుగురికీ పంచేస్తేనేగాని తీరదు.

పుట్టింటి కొచ్చిన సువర్ణా, చంద్రకళా చదువుతున్న పత్రికలూ, అల్లుతున్న లేసులూ వదిలేసి ఒక్కబిగిన వచ్చిపడ్డారు.

రామాయమ్మ ఇంకా కుశల ప్రశ్నలే ముగించలేదు. ఆడబిడ్డ ధిమాకీలూ, అత్తగారి ఆరళ్ళూ ఇంకా ప్రసంగంలోకి రానేలేదు. గుచ్చిగుచ్చి ప్రశ్నలు వేసి తేల్చుకోవాల్సిన ఘటా లింకా మిగిలే వున్నాయి. అప్పుడే తుపాను వచ్చిపడింది. ఇంట్లోకి.

మోహ మెట్లా వెలవెల బోతోం దేమిటేవ్? నీళ్లోసుకుని ఎన్నాళ్ళయిందీ? అని ఉపక్రమించింది చంద్రకళ.

"నీళ్ళు రోజూ పోసుకుంటూనే వున్నాగా 'వేడి' వేడివీ!" అని పక్కున నవ్వింది సుశీల.

"ఆ నీళ్ళు కాదో!" అని బుగ్గమీద పొడిచింది సువర్ణ.

ఇక లాభం లేదని పొయ్యి దగ్గర సతమతమవుతోంది రామాయమ్మ.

సుశీల పోపుల పెట్టె దగ్గరకు వెళ్ళుతుంటే సువర్ణ దిగింది. ఆపైన యింకా కొన్ని సీతాకోక చిలుకలు వాలినై. ఆ పూల రధమంతా కదిలింది ఈ వీధి నుంచి - ఈ వీధికీ. ఈ ఇంటినుంచి ఆ యింటికీ. పెరళ్ళలో నుంచీ "ఎప్పుడేవ్" "మీ ఆయ్య నొచ్చాడా?" "మళ్లీ చంకన బరువు లేకుండానే వచ్చావూ?" అని పలకరింపులూ, ప్రశ్నల పరంపరలూ దొర్లి పోతున్నాయి.

సువర్ణ యింటి దగ్గర ఆగింది రధం. ఆవిడ పెనిమిటి వచ్చి పది రోజులయింది. ఈ గలభా చూసి ఆయన పుస్తకం మూసి ఇంట్లోనుంచీ బయటపడ్డాడు. "మీ వారా?" అంది సుశీల ఆగి.

"గుర్తు లేదా యేమే?" అన్నది సువర్ణ; అని వూరుకోక -

"చంద్రకళ మొగుడొచ్చి 15 రోజులయింది. అని కంగించింది. అందులో "రానిది నీ మొగుడే!" అని ధ్వనించింది సుశీలకు.

"ఇదుగో! ఈ గాజుల జత తీసుకొచ్చారు మా వారు" అని చూపింది సువర్ణ. అంతా పరిశీలన చేశారు. రాళ్ళ తూకమూ. పనివాడి తనమూ ఏదో సంసారపక్షంగా వున్నాయి. సువర్ణ మొగుడు కాలేజీ మేష్టారు.

"ధర ఎంతో?" అని ప్రశ్నించింది సుశీల తల వోరగా వంచి.

"అదిగో - దానికి ధర మీదనే దృష్టి!" అని అంటించింది చంద్రకళ. "ఏమో నాకు తెలియదు" అని తుంచేసింది సువర్ణ.

"అంటే ధర స్వల్పమన్నమాట ఎక్కువలో దయితే ఫెడీమని చెప్పవూ?" అంది చంద్రకళ. "చవకబారుదే అనుకో పోనీ." ఇక్కడి వాతావరణం తన కెదురెత్తుగా నడుస్తోందని స్ఫూరించింది సుశీలకు. "నే నేమన్నానే చందూ! వూరికే అడిగితేనూ." అని గద్దించింది.

"అవును వూరికేనే అడిగావులే పాపం - నంగనాచి తుంగబుర్ర. దాని మొగుడింకా నయం ఏదో చిన్న ప్రెజెంటు తీసుకొచ్చాడు. మా ఆయన తెచ్చేవి బంగారం. కాదు. బండెడు పుస్తకాలూ, వంద చామంతి పువ్వులూ. నీ సాటి ఎట్లా వస్తుందే మాకూ?" అని సుశీలవేపు హేళనగా తడుతూ, "మొగుడు రాకపోయినా మోజైన రాజా ప్రెజెంట్ కొడతావు నువ్వు!" అని కుండ బద్దలు కొట్టింది చంద్రకళ. చురుక్కుమన్నది సుశీలకు.

ఎండెక్కింది. ఈ పటాలమంతా ఎక్కడి మార్చింగ్ లో వున్నదో అంతు దొరకలేదు రామాయమ్మకు. దొడ్లూ దోవలూ అన్నీ గాలించింది కలకండ. కొసకు ఆంజనేయస్వామి కోవెలలో కోనేటి గట్టుమీద వూక బంతిపువ్వులు వూరికే దూసేస్తూ దొరికారు ముగ్గురూ మూడు చురకత్తులల్లే. చెల్లాయి అక్కాయిని పట్టుకుని "అమ్మ రమ్మనమంది" అని లాక్కెళ్ళింది.

రామాయమ్మ మినప్పప్పు నానబోసింది. రుబ్బురోలు కడుగుతూ చిన్న నవ్వు నవ్వి "నీ పుణ్యం పుచ్చిందే సుశీ!" అన్నది సాభిప్రాయంగా. "అప్పుడే చెప్ప నన్నావు గదుటే అమ్మా!" అని గునిసింది కలకండ. "క్యాబేజీ నేను తరుగుతూ యిటు తేవే" అని చెల్లాయి చేతిలోనించీ లాక్కుని కత్తిపీట ముందువేసుకుంది సుశీల. అపురూపమైన వార్త ఏదో తనకు చెప్పకుండా కవ్విస్తున్నారని గ్రహించింది సుశీల. దానికల్లా ఒకటే మందు, ఆమెకు తెలీదాయేం. "తనకేమీ తెలుసుకోవాలనే ఆత్రమేలేనట్టు నటించాలంతే" సరే - అదేమిటో ఇద్దరూ ఉమ్మడిగా దాచుకోండి" నిర్లక్ష్యంగా జీడిపప్పు ఒలుస్తోంది క్షీరాన్నంలోకి. తల్లీ, చెల్లాయి ఢిల్లీ భోగాలలో మట్టిబెడ్డ లేరుతూ ముసిముసిగా నవ్వుకొంటున్నారు. సుశీల "ఏమిటేమిట"ని అడావుడి చెయ్యలేదు సరికదా, అసలు ఆమెలో చలనమే లేకపోయే.

ఇక లాభం లేదనుకుని "మీ ఆయన రే పొస్తున్నారేవ్" అని బైట పెట్టింది రామాయమ్మ.

"అదిగో చెప్పేసింది" అని కలకండ తల్లిని గుంజి గుంజి వదిలి పెట్టింది.

సుశీల పొంగిపోయింది లోలోపల. కాని అంతలో అణుచుకొని ఏమీ పట్టించుకోనట్టు, "కిస్ మిస్ పళ్ళెక్కడున్నాయే అమ్మా!" అని అలమార దగ్గరకు వెళ్ళింది చూపించేందుకు కలకండ కూడా వచ్చింది. ఎదురుగా ఆగుపిస్తున్న సీసాకోసం తెగవెతుకుతూ "వుత్తరమేదే?" అని చల్లగా అడిగింది సుశీల. "నే నివ్వను ఫో" అని విదిలంచింది కలకండ. ఉత్తరాల వూచదగ్గరకు దారితీసింది సుశీల. "అందులో యేముందీ - రేపు మెయిలు లో వస్తున్నారని వ్రాశారు ముక్తసరిగా - అంతే" అని సరిపెట్టింది కలకండ.

"అదికాదే - నీ తలకాయ - ఏమి ప్రెజెంటు తీస్తున్నారూ అని".

ఉత్తరం చదువుకున్నది సుశీల. చెల్లాయి మాట నిజమే ప్రెజెంటు సంగతి అసలు లేదు. "అంటే ఏ చిన్న రింగులోలకులో వస్తాయన్న మాట" అనుకున్నది స్వగతంగా. ఒక్క క్షణం చిన్నబుచ్చుకున్నది కానీ అంతలో ఉత్తేజం పొందింది. "పోనీలే - అమ్మ వుబలాటం తీరింది ఇన్నాళ్ళకు - ఏనాడు సంక్రాంతికి వచ్చారుగనకా!" అని నిట్టూర్చింది సుశీల - ఆయన వస్తున్నాడన్న వుబలాటంతో తనకు భాగం లేనట్టు.

"అమ్మా! విన్నావుటే, నాకటా మొగుడు రాకపోయినా పెద్ద ప్రెజెంటు మాత్రం వస్తుందిటేవ్!"

"ఎవరంటా?"

"గడుగ్గాయి చంద్రకళ - పైగానటా, ఇందాక సువర్ణ మొగుడు తెచ్చిన గాజుల జత చూపించిందిలే ఖరీదెంతే... అని యథాలాపంగా అడిగితేనూ... చవకబారువని కించపరచడానికి ఆరాతీశానని దులిపింది స్మీ నన్ను."

"దాని కెవరు మాట్లాడినా తన పేదరికాన్ని వేలుతో చూపిస్తున్నారనుకుంటుంది. అదో జబ్బు వీళ్ళకు. అయినా నువ్వు ఆ ప్రశ్న వెయ్యకూడదమ్మా!"

[k3vv3]

"అది తక్కువ ప్రెజెంటన్న స్ఫురణే లేదమ్మా నాకు ఊరికినే చటుక్కున వచ్చేసింది ఆ మాట."

"అంతే అనుకో 'సింపుల్ గా బావుంది' అనెయ్యాల్సింది, కాని పేదరికమన్నది చూశావూ... అది మహా చెడ్డది. పైవాళ్ళ కేదో వున్నదన్న ఏడుపు అట్టడుగున వుండి పనిచేస్తో వుంటుంది. మాటలలో మన మేమాత్రం సందిచ్చినా... 'వున్నదని మిడిసిపోతున్నారు మహా' అని విరుచుకుని మీద పడతారు. సరేకాని మాటలసందున క్ష్రీరాన్నంలోకి ఏలకుల పొడి మరిచి పోయానమ్మాయి చూడుచూడు" అని ఇంత చీకటిగా వున్నదేమో అని చావిడిలోకి వెళ్ళింది. బైట మబ్బులేస్తున్నాయ్. "చెల్లాయి, లైటు వెలిగించమ్మా! అని కేకేసి సుశీల కూడా బైటకు వెళ్ళి చూసింది. నల్లకారు మబ్బులు దొంతర దొంతరలుగా పిటపిటలాడుతున్నాయి. ఆకాశంమీద, పట్టపగలు లైటు వెలిగించాల్సి వచ్చింది. వర్షం జల్లుగా మొదలై జడివానగా మారింది. ధనుర్మాసంలో యీ అకాల వర్షా లేమిటా అని పెరట్లో తులసికోటలో నీళ్లుపోస్తూ రామాయమ్మ పరధ్యాన్నంగా వుంది.

"ఒసేవ్ జడ వేస్తా రావే" అని కలకండను దగ్గరకు తీసుకుంది సుశీల. "రెండు జడల వెయ్యవుటే నాకూ" అని గోముగా అంది చెల్లాయి. పాయలు తీస్తూ రహస్యంగా "ఈ సంగతి ఎవరితోనూ చెప్పకు స్మీ... అందరూనే, బావ రారని అనుకుంటున్నారు." అని నొక్కి చెప్పింది సుశీల. కలకండ కిక్కురుమనలేదు. "చెబితివా గిద్దెడు చమురొచ్చేలా మొడతా తెలిసిందా?" అని జుట్టు ఒడిసిపట్టుకుని దాని తల తన వేపుకు తిప్పుకుని కళ్ళల్లోకి చూసింది. ఆమెకు తెలుసు - అదప్పుడే టపాభుజాన వేసుకుని బట్వాడాకు సిద్ధమవుతోంది. కలకండ బుంగమూతి పెట్టి "ఓ పిసరు చెప్పేశానేవ్ అక్కా!" అన్నది వోరగా చూస్తూ. "ఓసి నీ దుంప దెగ, అప్పుడే ఎవరి చెవి కొరికావే?" అని గద్దించింది సుశీల. "మరే - మరే ఆదెమ్మ పిన్నిగారింటిదగ్గర్నుంచి 'సినీ బకెట్' పువ్వులు కోస్తుంటేనూ "మీ యింటికి పోస్టు జవానొచ్చాడు... ఎక్కణ్ణించి వచ్చిందే వుత్తరమూ?" అని అడిగింది చంద్రకళ. 'మా బావ దగ్గర్నుంచీ' అనేసి, ఉన్న పళంగా పరుగెత్తుకుని వచ్చేశా" అన్నది కలకండ. సుశీల ఆలోచించింది. రెండు జడలలోనూ రెండు పూలచెండ్లూ గుచ్చి "చంప పిన్ను లెందుకూ - డబ్బీలో పడెయ్యమ్మా!" అని కంఠస్వరం తగ్గించి. "చెల్లాయ్ ఇటు చూడమ్మా - ఈసా రడిగితేనే - ఏదో పెద్ద పేకటు! వచ్చిందని చెప్పే సెయ్ - తెలిసిందా?" అని పాఠం చెప్పింది సుశీల. "ఓ" అని తల ఊపింది కలకండ; ఊపి, "అమ్మయ్యో! ఇంకానయం బావ దగ్గర్నుంచి ఏమొచ్చిందో చెప్పలేదింకా" అని ఓ ఆపత్తు తప్పించినట్టు సీరియస్ గా మొహం పెట్టింది. జడలు "పో... పోయి స్నో పట్టుకురా" అని పంపింది.

స్నోబాటిలందిస్తూ "అక్కాయ్! నిన్ననే - రేడియోలో - చెప్పారుటేవ్. ఇవాళా - మనవేపుటా, పెద్ద గాలివాన కురుస్తుందిటేవ్" అన్నది కలకండ. సుశీల ముఖబింబంమీద చిన్న మబ్బొకటి మురిసింది. పెరట్లోకి వెళ్లి పైకి చూచింది మళ్లీ. వానజోరు తగ్గుతోందా, హెచ్చుతోందా అని అంచనాలు కడుతూ.

"మీ ఆయన వస్తూ తడవడు లేవే!" అని రామాయమ్మ కూతుర్ని లోపలికి పిలిచింది.

కాని వాన తగ్గలేదు. రాత్రంతా ధారాపాతంగా వర్షం కురిసింది. తెల్లవారింది. కాని వాన తగ్గలేదు. మధ్యాహ్నానికి చిలికి చిలికి గాలివానయింది. ఊరి చివర చెరువు గండిపడింది, పేర్చిన పనలు దెబ్బతిన్నాయ్యేమోనని ఆలస్యంగా కోసినందుకు నొచ్చుకుంటూ పాలేళ్ళు తొందరపడుతున్నారు. వాననీళ్ళు కాలువలు గట్టినై. పిల్లకాయలు కాయితం పడవలతో వాన దేవునికి వీడ్కోలిస్తున్నారు. అందరి మొహాలు వికసించినై. పండగ సరదా చెడేలా వుందని ఊహించారు అంతా. వంటకాలవ డాము దగ్గర బురదపాములమీద రాళ్ళు రువ్వుతున్నారు. ఆకతాయిలు.

పంచాయతీ బోర్డు ఆఫీసునుంచి రేడియో అరుస్తోంది. తెల్లారగట్ట ఏదో స్టేషను కవతల ఓ వంతెన కూలి మెయిలు ప్రమాదం జరిగిందనీ, అందులో సెకండ్ క్లాస్ పెట్టె ఒకటి జామ్మయిపోయిందనీ అందరికీ స్పష్టంగా వినిపించింది. వీధులలో వంగి పెద్ద పెద్ద ముగ్గులు పెడుతున్న ముత్తైదులంతా లేచి అటు తేరి చూచారు. పాచి మనిషికి ఉలవపిండి రాతిగాబులో కలపమని పురమాయిస్తూ రామాయమ్మ గతుక్కుమని ఆదరాబాదరా లోపలికి పరిగెత్తింది. సుశీల దోమతెరలో ఇటాలియన్ రగ్గు మడతలకింద చదువుకొంటోంది.

"చూడమ్మాయి! అల్లుడుగారు మెయిల్లోకదూ వస్తానని రాసాడు." అని గాబరాగా అడిగింది తల్లి. ఆవునని తేలింది. రామాయమ్మ గుండెల్లో రాయి పడింది.

"ఏమిటమ్మా ఖంగారు?" అని మంచం దిగింది సుశీల. "కొంపమునిగిందే తల్లీ! అని రేడియో వార్త వినిపించింది. సుశీల దిగాలుపడి పోయింది.

నలుగురూ చేరారు. ఊరంతా గుప్పుమంది. మెయిల్లో రావలసిన సుశీల పెనిమిటి ఇంకా రాలేదు. ఆయన సెకండుక్లాసులోనేగాని ప్రయాణం చెయ్యడు. అది లోపల పనిచేస్తూంది సుశీలకు. ఆమె మొహాన్నకత్తి వాటుకైనా నెత్తురుచుక్కలేదు. మనస్సు పరిపరివిధాల పోయింది. తలా ఒక మాటా అంటున్నారు. "కంగారు పడకమ్మా!" అని కొందరూ, "ఏమో!" అని చప్పరిస్తూ కొందరూ... కళవరపాటు తప్ప కర్తవ్యమెవ్వరికీ తోచలేదు.

"భగవంతుడు దేనికి ఏ శిక్ష వెయ్యబోతున్నాడో" అని రామాయమ్మ కుములుతోంది. సుశీల ఒంటరిగా గదిలో కూర్చొని పైటకొంగు నోట్లో కక్కుకొని కన్నీరు మున్నీరయి వాపోతోంది.

"అఘాయిత్యం కాకపోతే. ఈ అకాల వర్షా లేమిటమ్మా! అని విస్తుపోయిందొక పడుచు. "ఈ కాలం పిల్లలు మరీ విడ్డూరం లెస్తూ - ఓ తిథి చూడరు - వారం చూడరు - శకునం చూడరు; పండగనాడే దిగాలీ?" అని మూతివిరిచింది నంబినాంచారమ్మ. "ఇవేమి రైల్లోనమ్మా! ఇంత భోరున వాన కురుస్తుంటే, కాస్సేపు ఆగితే ఏమి పుట్టి మునిగిందో!" అన్నదొక శతవృద్ధు. కలకండ కంతా అయోమయంగా వుంది.

జోగన్నపంతులు వూళ్ళో మోతుబరి. సంగతి వివరంగా తెలుసు కున్నాడు. ఎవ్వరినీ గోల చెయ్యొద్దన్నాడు. "స్టేషను వూరికి నాలుగు మైళ్లే గదా ఆరాలు తీద్దాం ముందు" అనేసి, నలుగుర్నీ పురమాయించి బళ్ళు కట్టించి బయల్దేర దీశాడు. "ఇల్లు జాగ్రత్త" అని గోవిందు కప్పగించి సుశీలా, రామాయమ్మా, కలకండా బండి ఎక్కారు. ఇంకా వూళ్ళో పిన్నా పెద్దా అంతా పయనమయ్యారు.

సువర్ణా, చంద్రకళా క్రితం రోజు మధ్యాహ్నమే దగ్గర్లో వాళ్ల పినతల్లిగారింటికి వెళ్లారు. పండుగనాడు వచ్చేద్దామని.

బళ్లు వూరుదాటినై. స్టేషన్లో వాకబుచేశారు. ఏమీ తేలలేదు. సెకండు క్లాసు పెట్టె ఒకటి జామ్మయి పోయిందని తప్ప మరి తబిశీల్లు లేవు. "ఆ రైలుకు సెకండుక్లాసు పెట్టెలెన్ని వున్నాయీ" అనడిగింది రామాయమ్మ. ఒక్కటే నన్నారు. సుశీల నోట మాట లేదు. ఆయన సెకండు క్లాసులోనేగాని ప్రయాణం చెయ్యడు.

బళ్ళు తిరుగుమొహం పట్టినై. టెలిగ్రాములు వెళ్ళవు. ప్రమాదం జరిగిన చోటుకి రైళ్ళు నడవడం లేదు. వీధులలో ముగ్గులన్నీ చెరిగిపోయినై.

దగ్గర వూళ్ళో నాగన్న పంతులు తోబుట్టువుగా రింట చిన్న కారుంది. మనిషిని పంపించాడు తీసుకు రమ్మనమని. 'ఇంకో కారుకూడా దొరికితే బావుణ్ణు అనుకుని ఆ సన్నాహంలో ఉన్నాడు. "ప్రమాదం జరిగిన చోటు మహావుంటే యిరవై మైళ్లుంటేను. రెండు గంటలలో చేరుకోవచ్చును. మీరేం కంగారు పడకండి" అని ధైర్యం చెప్పాడు.

బళ్ళు దిగారు సుశీల భారంగా యింట్లోకి వెళ్ళింది. లోపల అగ్నిపర్వతం పేలడానికి సిద్ధంగా ఉంది. "మొగుడు రాకపోయినా రాజాలాంటి ప్రెజెంటు కొడతావు" అని చంద్రకళ విసిరిన మాటలు గింగురుమని మోగుతున్నాయి చెవిలో, అవమానభారంతో క్రుంగిపోయి నడుస్తోంది. రామాయమ్మ పెరట్లో గోవిందుని చివాట్లు వేస్తోంది. "తలుపులన్నీ తెరచి ఎక్కడికి పోయావురా?" అని.

సుశీల గదిలో అడుగుపెట్టింది. గప్పున ఆగిపోయింది. ఊళ్లో భోగిమంటల శోభంతా ఆమె మొహంమ్మీదనే జిగ్గుమని వెలిగిందొక్కసారి. పట్టెమంచం మీద ఠీవిగా పడుకుని ఇంగ్లీషు నవల చదువుకుంటూ నిల్చుని వింటోంది రామాయమ్మ. ఇద్దరూ నవ్వుకున్నారు. సుశీల మొగుడొచ్చాడని ఈ వీధినుంచి ఆ వీధికీ, ఈ ఇంటినించి ఆ ఇంటికీ ఆనోటా ఈనోటా సరఫరా అవుతోంది సువార్త.

పీటల కింద అమర్చాల్సిన ఆముదాల గింజలూ, తాంబూలంలోకి ఇమడ్చవలసిన పెండల పాకులూ పోగుచేస్తున్న కలకండకు వాకిట్లో బండి ఆగిన చప్పుడయింది. "అక్కాయ్, సువర్ణాక్కాయ్ వస్తోందేవ్" అని కేక వేసింది.

సువర్ణా, చంద్రకళా బండి దిగారు. పినతల్లిగారింటి దగ్గర్నించి తిరిగి వస్తున్నారు గావును అనుకుంది సుశీల. రామాయమ్మగారి ఇల్లు వూరి చివర ఉంది. బండి ఇంకా వూరి నడిబొడ్డు తొక్కలేదు. అంచేత వాళ్ళ కింకా ఊరంతా పడిన గగ్గోలు తెలియదు. బిలబిలా వచ్చారిద్దరూనూ. బండి తిరగగానే ఇద్దరూ ఇంట్లో జొరబడి "నీ ప్రెజెంటు చూపించు పోతాం" అని సుశీల మీద దండయాత్ర సాగించారు. వరండాలో సిరిచాప వేసింది సుశీల.

"ప్రెజెంటేమిటీ మీ తలకాయ"

"ఓసి నీ రహస్యం దొంగలు దోలా, చూపుతావా చూపవా?" అని దిమాకీ చేసింది సువర్ణ.

"పెద్ద పేకట్టు వచ్చిందని చెప్పిందిలే కలకండ - అట్టే తెగనీలగకు" అని చెవిలో వూదింది చంద్రకళ.

"నేను చూపను - ఈయేడు నాకు వచ్చిన ప్రెజెంటు అపురూపమయింది - తెలుసా?" అని ఊరించింది సుశీల.

"ఓసి నీ సిగ్గు చిమడా ప్రతి యేటా 'ఇదిగో' 'యిదిగో' అని చొంగలు కారుస్తూ చూసేదానవు ఇవాళ యే మొచ్చింది?" అని ఆరా కోసం సువర్ణవంక చూసింది చంద్రకళ.

"చూస్తే మీ కళ్ళు జిగ్గుమంటాయి."

"కళ్ళు మూసుకుని చూస్తాలే అయితే" పకపక నవ్వుకున్నాడు.

కలకండకు వుండబట్టడం లేదు. సుశీల కళ్ళతో గదమాయించింది.

చూశావుటే సువర్ణా - మనమంటే దద్దమ్మలం! - అడక్కుండానే 'ఇదిగో' నని తెల్ల మొహాలల్లే వూరుతో తీసుకొచ్చి చూపుతాం. అది చూడు ఎంత దాచుకుంటోందో."

"అబ్బబ్బ... అస్తారు పదంగా దాచుకుందామంటే సాగనీరుకదా" అని సుశీల గదిలోకి వెళ్ళింది. పేపర్లో మునిగిపోయి వున్నాడాయన. "ఏమండి" అని పలకరించింది సుశీల. "ఒక్కసారి ఇట్లా రారూ" - పసిగట్టాడాయన - "అవ్వ" అని నోరునొక్కుకున్నాడు. "ఏమిటే హాస్యం - నన్ను అల్లరి చెయ్యదలచుకున్నావా?" "అబ్బ రండీ" అని రెండు చేతులా గుంజి గుమ్మంలోకి తీసుకొచ్చి నిలబెట్టి 'ఇదిగో, ఈ యేడు నా సంక్రాంతి కాన్క" అని గర్వంగా చూపింది సుశీల. అంత మనిషీ సిగ్గున విడిపించుకుని గదిలోకి పరిగెత్తాడు రాజారాం. వాళ్ళిద్దరికీ సిగ్గేసి గబగబా లేచి వంటింట్లోకి నడిచారు.

***

[k3vv3]

more images

[k3vv3]

ఇచ్చట విడాకులు ఇవ్వబడవు – పొత్తూరి విజయలక్ష్మి

 
శ్రీనివాసరావు, పద్మావతి పక్కపక్క కుర్చీల్లో కూర్చుని ఉన్నారు. ఇద్దరి వదనాలూ చాలా అప్రసన్నంగా ఉన్నాయి. ఆవిడ అటు తిరిగి, ఈయన ఇటు తిరిగి ఎడమొహం పెడమొహంగా కూర్చున్నారు. వారిద్దరికీ ఎదురుగా తన కుర్చీలో సుఖాసీనుడై ఉన్నాడు లాయరు వరాహమూర్తి. ఆయన వదనం మాత్రం పండు వెన్నెల్లా, వికసించి ఉంది. పరగడుపునే పార్టీ వచ్చింది. మరి ఆమాత్రం ఆనందం ఉండదూ!

నిశ్శబ్దంగా ఉన్న ఆ గదిలో తుమ్మెద ఝంకారంలా నెమ్మదిగా వినిపిస్తోంది ఏ.సి శబ్దం. బాయ్ తలుపు తెరుచుకుని వచ్చి మూడు కూల్ డ్రింక్ సీసాలు పొందికగా టేబిల్ మీద పెట్టాడు.

"తీసుకోండి" అన్నాడు వరాహమూర్తి.

"ఎందుకండీ ఈ మర్యాదలన్నీ?" కించిత్తు విసుక్కున్నాడు శ్రీనివాసరావు.

"త్వరగా మా పని ముగించండి. అదే పదివేలు" అంది పద్మావతి విసుగ్గా.

చిన్నగా నవ్వాడు వరాహమూర్తి.

"ఫరవాలేదు. తీసుకోండి" అన్నాడు. వాళ్ళ హడావిడి, కంగారు చూస్తుంటే అతనికి చచ్చేంత నవ్వు వస్తోంది.

కూల్ డ్రింక్ లు అందుకున్నారు దంపతులు.

"మీ పేరు విని ఎంతో ఆశతో వచ్చాను. నాకసలే ఈ కోర్టులూ, లాయర్లూ అంటే చిరాకు. సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్లకీ, హాస్పిటళ్ళకీ, కోర్టులకీ దూరంగా ఉండాలనుకునే వాళ్ళలో నేనొకడిని. ఇప్పుడు కూడా నాకు ఇష్టం లేకపోయినా ఇతరుల తెలివితక్కువ వల్ల ఇక్కడికి రావలసి వచ్చింది. మీరు ఠకాబికీ వ్యవహారం తేల్చేస్తారని తెలిసి మీ దగ్గరికి పరిగెట్టుకు వచ్చాను. మీరు త్వరగా మా వ్యవహారం తేల్చేస్తే..." అన్నాడు శ్రీనివాసరావు.

ఈ సారి పెద్దగానే నవ్వేశాడు లాయరు.

"మీ వాలకం చూస్తుంటే విచిత్రంగా ఉంది సార్. ఏదో కొట్టుకు వచ్చి పావుకిలో బెండకాయలు, అరకిలో వంకాయలు ఇవ్వు అర్జెంటుగా వెళ్ళాలి అన్నంత తేలిగ్గా మీరు హడావిడి పడిపోయి, నన్ను హడావిడి పెట్టేస్తున్నారు. విడాకులంటే అంత తేలిగ్గా వస్తాయా?

ఇక పోతే నా గురించి మీరు విన్నది సగం మాత్రం నిజం పక్కా కేసులైతే ఠకాబికే తేల్చేస్తాను. కొన్ని కేసుల్లో మాత్రం జిడ్డులా పట్టుకుంటాను.

మీ కేసు ఈ రెండో కోవకి చెందుతుంది లక్షణంగా పెళ్లై, ఇన్నేళ్ళు కాపురం చేసి, పార్వతీ పరమేశ్వరుల్లా ఉన్నారు. మీకెందుకండీ విడాకులు?" అడిగేశాడు.

గయ్ మంటూ లేచింది పద్మావతి.

"అదే... అదే నా బుద్ధి తక్కువ. అసలు ఈ మనిషితో ఇన్నాళ్ళు కాపురం చెయ్యడం నా తెలివితక్కువ. ఈ తెలివితేటలు ఆనాడే ఉంటే పెళ్ళయిన మర్నాడే విడాకులు పారేసి ఉండేదాన్ని".

"నేనైతే ఈ ఘటాన్ని పెళ్ళి చేసుకునే వాడినే కాదు, అయినా మా పెద్దవాళ్ళని అనాలి. సుఖంగా, ఒంటరిగా, సంపాదించుకున్నది నా ఇష్టం వచ్చిన రీతిలో ఖర్చు పెట్టుకుంటూ, పైలా పచ్చీసుగా ఉన్నవాడిని పట్టుకుని, పెళ్ళాం వస్తే నీకు అండగా ఉంటుంది అని పీకి పాకాన పెట్టి పెళ్ళిచేశారు. పెళ్ళి చూపుల్లో గుమ్మటంలా కూర్చున్న ఈవిడని చూస్తే మరీ గుమ్మడికాయలా ఉంది నా కొద్దు అని గునిసినా మంచి వంశం, సంప్రదాయం, పనీపాటా వచ్చు అంటూ నా మెడకి కట్టారు" అన్నాడు శ్రీనివాసరావు.

"అవునవును. అక్కడికి నేనేదో ఈయన్ని వరించి పెళ్ళిచేసుకున్నట్లు, సన్నగా, నాజూగ్గా బూజుకర్రలా ఉన్నాడు నాకొద్దు అన్నాను. చేసుకోవే అమ్మడూ చక్కగా బూజు దులిపి పెడతాడు. కుర్చీపీటెక్కి బూజు దులిపే శ్రమైనా తప్పుతుంది. అని నచ్చచెప్పి పెళ్ళి చేయించింది మా నాయనమ్మ" ఉక్రోషంగా అంది పద్మావతి.

"అదే, అదే నేనూ చెప్పొచ్చేది. మొగుడు వెధవ అంటే బూజులు దులపడానికి, కావిడితో నీళ్ళు తేవడానికి పనికొస్తాడని పెళ్ళిళ్ళు చేసుకోవటం మీ ఇంట్లో ఆనవాయితీయే. మీకు తెలియదు గానీ లాయరుగారూ ఈవిడ పెత్తల్లి నాకు ఆ రోగం, ఈ జబ్బు అని మూలుగుతూ ఇంటి పనంతా మొగుడి చేత చేయించేది. చాకిరీ చేసి వెళ్ళిపోయాడు ఆయన. ఆవిడ మాత్రం ఈ నాటికి గుండ్రాయిలా ఉంది."

"లాయరుగారూ. వీళ్ళది ఎంత గొప్ప వంశం అనుకున్నారు! వీళ్ళ నాయనమ్మ మహా ఇల్లాలు. మొగుడు పెట్టే ఆరళ్ళు భరించలేక చెప్పాపట్టకుండా కాశీకి పారిపోయిందట. ఇల్లు నడవక వెతుక్కుంటూ వెళ్ళి కాళ్ళా వేళ్ళా పడి బతిమాలి తీసుకొచ్చారట. మళ్ళీ ఆరళ్ళు పెడుతుంటే విసిగిపోయి రామేశ్వరం పారిపోయింది. మళ్ళీ తిరిగి రాలేదు. ఈయనకి ఆ తాతగారి పోలికే. ఎంతసేపూ పడక్కుర్చీలో పడుకుని అజమాయిషీ చలాయించటం తప్ప ఏనాడూ పూచిక పుల్లంత సహాయం చేసిన పాపాన పోలేదు. ఒంటరి కాపురం, పసిపిల్లలు, నలుగురు వచ్చిపోయే ఇల్లు ఎలా నడుపుకొచ్చానో ఆ పరమాత్ముడికి ఎరుక" పద్మావతి కంఠం బరువెక్కింది.

"నిజమే మరి. ఇంటి పట్టున ఉండి ఈవిడకి పన్లు చేసి పెడుతూ ఉంటే ఇల్లు గడిచే మార్గం ఏది? అందులోనూ ఈవిడ చేతికి ఎంత తెచ్చి ఇచ్చినా ఆహుతి అయిపోవడం తప్ప నయాపైసా మిగిలిస్తే ఒట్టు. నేను వెర్రివెధవని కాబట్టి నా భార్యాబిడ్డలు దర్జాగా బతకాలని గాడిదలా కష్టపడి పరీక్షలు పాసై చిన్నతనంలోనే ఆఫీసరునై ఇంత వృద్ధిలోకి వచ్చాను. అందుకు సంతోషించక సణుగుడు ఒకటా! నా రెక్కల కష్టం అంతా కరిగించి నగలుగా ధరించి టింగురంగా అని తిరుగుతుంది. అప్పుడు ఏడవచ్చుకదా!" బదులు తీర్చుకున్నాడు శ్రీనివాసరావు.

"తిరిగానంటే తిరుగుతాను. నేనలా దర్జాగా తిరగబట్టే నలుగుర్లో మీ గౌరవం పెరిగింది. మన సంఘంలో భార్య హోదా చూస్తేనే మగవాడి ప్రయోజకత్వం తెలిసేది. ఇంకా అందరాడవాళ్ళలా, నా సౌభాగ్యం నా సంతోషం అనుకునేదాన్ని కాదు కాబట్టి జిడ్డోడుతూ ఉండే ఈయన్ని తోమి మంచి బట్టలు కొనిపించింది ఎవరో అడగండి. హోదాకి తగినట్లు ఉండాలని పోరుపెట్టి నవరత్నాల ఉంగరం, మెళ్ళో గొలుసు, ఖరీదైన వాచీ అమర్చింది, ఎవరో అడగండి, ఇవన్నీ చేసేసరికి నా తల ప్రాణం తోకకి వచ్చింది. ఏం చేద్దామన్నా డబ్బు ఖర్చు అయిపోతోందని సణుగుడు. పది రూపాయలు ఖర్చు చెయ్యాలంటే పాతిక సార్లు లెక్క చూసుకుంటారు" ఎత్తిపొడిచింది.

"చూసుకుంటే చూసుకుంటాను. నా కష్టార్జితం, నా ఇష్టం అలా లెక్కలు వేసుకుంటూ జాగ్రత్త పడ్డాను కాబట్టే ఎవర్నీ ఏనాడూ అయిదు రూపాయలు అప్పు అడక్కుండా సంసారం నడిపాను. పిల్లల్ని చదివించాను. అమ్మాయి పెళ్ళి చేశాను. ఇల్లు కట్టాను. నన్నూ, నా ప్లానింగునీ ఎంత మెచ్చుకుంటారు నా స్నేహితులందరూ?" గర్వంగా కాలర్ ఎగరేసుకున్నాడు శ్రీనివాసరావు.

"గొప్పేలెండి, బయటివాళ్ళు మెచ్చుకున్నారేమో గాని ఇంట్లో వాళ్ళం ఎన్నో బాధలు పడ్డాం. పిల్లలు ఏది అడిగినా పెద్ద లెక్చరు ఇచ్చేవారు. నా దగ్గరికి వచ్చి 'చూడమ్మా... నాన్నగారు పది రూపాయలిచ్చి పావుగంట పొదుపు గురించి పాఠం చెప్తారు' అని వాపోయే వాళ్లు వెర్రి సన్నాసులు. ఏదో అప్పుడు అవసరం ఉండబట్టి అడిగారు. ఇప్పుడు అడుగుతారా? ఈ కారణంగానే వాళ్ళకు తండ్రి దగ్గర చనువు లేదు. నా పిల్లలిద్దరూ నాకే చేరువ' మురిసిపోయింది పద్మావతి.

నవ్వేశాడు శ్రీనివాసరావు. "అదావిడ భ్రమ. మా అమ్మాయి ఎన్నోసార్లు నా దగ్గరికి వచ్చి కళ్ళ నీళ్ళు పెట్టుకునేది. 'అమ్మ చాదస్తం భరించలేకపోతున్నాను నాన్నగారూ, స్నేహితులతో సినిమాకి వెళ్ళాలంటే సవాలక్ష ప్రశ్నలు వేస్తుంది' అనేది. ఇక మా అబ్బాయి అమెరికా వెళ్తూ నాన్నగారూ, ఇన్నాళ్ళూ ఇద్దరం ఒకరికొకరం తోడుగా ఉన్నాం. ఇక అమ్మ చాదస్తం మీరు ఒంటరిగా భరించాలి జాగ్రత్త అని కావలించుకుని చెప్పి వెళ్ళాడు."

ఎక్కడా ఆపూ స్టాపూ లేకుండా వీధి నాటకంలా సాగిపోతున్న వాళ్ళ గొడవ చూసి విసుగు వేసింది వరాహమూర్తికి.

వీళ్ళనిలా వదిలేస్తే ఏళ్ళ తరబడి నేరాలు చెప్పుకుంటూ పోతారేమో అని భయం వేసింది చెయ్యి చాచి వారించాడు.

"చూడండి. మీ వివాహం జరిగి ముఫ్ఫై ఏళ్ళు దాటిందని చెప్తున్నారు. మీ మాటలు బట్టి చూస్తే భార్యాభర్తలుగా, తల్లితండ్రులుగా మీమీ బాధ్యతలు చక్కగా నిర్వర్తించినట్లు తెలుస్తుంది. పిల్లలు పెరిగి పెద్దవాళ్ళయ్యారు. అన్ని బాధ్యతలూ తీరిపోయాయి. ఆర్ధికమైన ఇబ్బందులు లేవు. అన్ని బాదరబందీలు తీరిపోయి లక్షణంగా చిలకా గోరింకల్లా సెకండ్ హనీమూన్ లా జీవితం గడపవలసిన ఈ రోజుల్లో విడాకులంటారేమిటి? ఇదేం విచిత్రం!" నచ్చజెప్పచూశాడు.

"లేదులెండి, మా ఇద్దరికీ బొత్తిగా పడడం లేదు. తెల్లవారిన దగ్గర నుండి రాత్రి పడుకునేదాకా దెబ్బలాటలే!" అందావిడ.

"దెబ్బలాటలా! ఏ విషయంలో!" అడిగాడు లాయరు.

"ఒక విషయం అయితే చెప్పొచ్చు లాయరుగారూ. ప్రతీ దానికీ ఎడ్డెం అంటే తెడ్డెం అంటుంది" అన్నాడు శ్రీనివాసరావు.

"ఇలా చెప్తే లాభం లేదు సార్. వివరంగా చెప్పాలి. మీకు పోట్లాటలు ఎందుకు వస్తున్నాయి. ఎవరు ప్రారంభిస్తారు?" జిడ్డులా పట్టుకున్నాడు లాయరు.

[k3vv3]

ఇద్దరూ కాసేపు ఆలోచించారు.

"ఉదాహరణకి ఓ విషయం చెప్తాను వినండి. నన్ను టీవి చూడనివ్వరు. దినం అస్తమానం న్యూస్ పెట్టుకుని కూర్చుంటారు. ఒకసారి వింటే చాలదా ఆ న్యూస్, అలా కాదే! అన్ని చానల్స్ లోనూ అన్ని వార్తలూ చూడాల్సిందే. పోన్లే ఈ మధ్యనే రిటైరు అయ్యారు. ఏమైనా అంటే మనసు కష్టపెట్టుకుంటారు అని నేనే సర్దుకుపోవాలని చూస్తాను.

"హెడ్ లైన్స్ రాగానే వంటింట్లోకి వెళ్ళి నాపని చూసుకొని వెదర్ రిపోర్టు అవగానే వచ్చి కూర్చుంటాను. వార్తలయిపోయాయి ఇక నా కిష్టమైన ప్రోగ్రాం చూడొచ్చు అనుకునేలోగా మరో చానల్ మారుస్తారు. మళ్ళీ ముఖ్యమైన వార్తలు. మళ్లీ ప్రధాని విదేశీ పర్యటన. మళ్ళీ బీహారులో ఊచకోత. మళ్ళీ వాతావరణం ఎన్నిసార్లు చూడనూ. ఏమైనా అంటే నోరు పెట్టుకుని పడిపోతారు" చెప్పింది పద్మావతి.

"ఏంసార్ నిజమేనా" ఎదురు పార్టీని అడిగాడు లాయరు.

"గాడిదకేం తెలుసు గంధం వాసన అని ఈవిడకేం తెలుసండీ న్యూస్ విలువ? ఈవిడకి కాపురమే కైలాసం, ఇల్లే వైకుంఠం. మరి నాకలా కాదు కదా. నలుగుర్లో తిరిగేవాడిని నాలుగు విషయాలూ తెలుసుకోకపోతే ఎట్లా చెప్పండి. మొన్నామధ్య పిల్చి, పోఖ్రాన్ లో న్యూక్లియర్ టెస్ట్ చేశారే అంటే, పోపు వేశారా? ఎవరు? ఎందుకు అంటూ వంటింట్లోనుంచి ఆయుధసహితురాలై వచ్చింది. అంతదాకా ఎందుకు, పార్లమెంట్ ప్రొసీడింగ్స్ చూస్తుంటే వచ్చి కూర్చుని పిల్లి గడ్డం ప్రధానమంత్రిగారేరీ అని కళ్ళ జోడు పెట్టుకుని మరీ వెతికేస్తోంది. ఆయన ఏనాడో దిగిపోయాడు. కొత్తాయన వచ్చి కూడా చాలాకాలం అయింది. అదుగో ఆ అరచేతుల కోటేసుకుని కూర్చున్నాడు చూడు, అటల్ బిహారీ వాజ్ పేయ్ గారు ఆయన మన ప్రధాని అని పరిచయం చేశాను" అన్నాడు శ్రీనివాసరావు హేళనగా.

"చాల్లెండి సంబడం. పనికిరాని పరిజ్ఞానం అంటే ఇదే. ఇంగ్లీషు పేపర్లమ్మితే తెలుగు పేపర్లకంటే ఎక్కువ డబ్బులు వస్తాయని తెలీదుగాని, ప్రపంచ జ్ఞానం మాత్రం పుష్కలంగా ఉంది. సరే, వార్తలు చూసి తన ప్రతిభాపాటవాలు పెంచుకుంటారే అనుకుందాం. క్రికెట్టు మేచ్ వస్తే నా పాట్లు ఆ భగవంతుడికి ఎరుక, మరం వేసుకుని మంచంమీద కూర్చుంటారు. పచ్చి బాలింతరాలికి అందించినట్లు అన్నీ మంచం దగ్గరకే అందించాలి. వాళ్ళు గెలిస్తే ఎగిరి గంతులు. ఓడితే ఆ పూటల్లా కళ్ళు తుడుచుకోనూ, ముక్కు ఎగపీల్చుకోనూ, మధ్యలో ఒక్క అరగంట సీరియల్ చూస్తానంటే ససేమిరా ఒప్పుకోరు" తన గోడు వెళ్ళ బోసుకుంది పద్మావతి.

"పోనీ ఆవిడకి ఇష్టమైన ప్రోగ్రాములు ఆవిడని చూడనివ్వచ్చు కదండీ. ఆవిడ ఏ వంట చేసుకుంటున్న సమయంలోనో వార్తలు చూసేసి, ఆ తరువాత పేపరు చదువుకుంటూ కూర్చుంటే కావలసినంత ఇన్ఫర్మేషన్, క్రికెట్ మ్యాచ్ విషయంలో ఆవిడకి టి.వి అప్పగించితే వచ్చిన నష్టం ఏముంది? కాకపోతే ఆ అరగంటా రేడియోలో కామెంట్రి వినండి. ఆవిడ సీరియల్ చూస్తారు" సలహా చెప్పాడు లాయరు.

"ఏం సీరియల్స్ నా మొహం సీరియల్స్. చూసేవాళ్లకీ తలకాయ లేదు. తీసేవాళ్లకీ తలకాయ లేదు. సీరియల్లో సీరియల్లో అని గోతికాడ నక్కలా కూర్చుంటుంది. ఇరవై నిమిషాలు ప్రకటనలు. పది నిమిషాలు ఆ సీరియల్. దానికోసం ఆ చెత్త అంతా భరించేసరికి ప్రాణం పోతోంది. ఇకపోతే, ఆ వంటల ప్రోగ్రాము కాదుగానీ నా చావుకొచ్చింది. చెట్టుడిగే కాలానికి కుక్కమూతి పిందెలని ఈ వయసులో ఈవిడ టీవీ చూసి నేర్చుకోవడం ఏమిటి చెప్పండి? ఈవిడది స్వతహాగా అమృతహస్తం. కళ్ళు మూసుకుని వంట చేసినా అమృతంలా ఉంటుంది. ఈ మధ్య కొత్త వంటలు నేర్చుకుని వేపుకు తింటోంది. మొన్నటికి మొన్న వరహాల మూటలట, ఆ వంటకం చేసింది. అవి తిని నోరంతా కొట్టుకుపోయింది. కిందటి వారం ఆపిల్ ఫుడ్డింగ్ ట, పీకినా రాదమ్మ నా పిండివంట అన్నట్లు అది నాకు అలివి కాక మా వరండాలో పడుకొనే వీధి కుక్కకి వేశాను. నోట కరుచుకు పారిపోయింది. మళ్లీ తిరిగి రాలేదు" వాపోయాడు శ్రీనివాసరావు.

"ఇది మరీ బావుంది. మనిషన్నాక పొరపాట్లు రావడం సర్వసహజం. కమ్మగా వండితే వెనక్కి మిగలకుండా ఆరగించడం లేదూ! అప్పుడేమైనా మెచ్చి మేకతోలు కప్పుతున్నారా? పోనీ వంటలూ, సీరియల్స్ అలా ఉంచి, సినిమాలైనా చూస్తానంటే చూడనిస్తారేమో అడగండి. పాత సినిమాలు బాగుంటాయి. నేనూ ఒప్పుకుంటాను. కానీ, చూసి చూసి కంఠతా వచ్చేసిన సినిమాలు ఎంతకని చూస్తాం? కొత్త సినిమా చూస్తుంటే ఓ... సణిగి చంపేస్తారు..." మండిపడిందావిడ.

"కాలక్షేపం కోసం ఏ సినిమా అయినా చూడొచ్చు కానీ, ఆ పాటలన్నీ ఇంట్లో పాడుతుందే! అదే తలనొప్పి వ్యవహారం. ఆ మధ్య నా స్నేహితుడు కొడుకుని వెంటబెట్టుకుని మా ఇంటికి వచ్చాడు. ఈవిడ పక్క గదిలోనించి 'అబ్బ నీ తియ్యనీ దెబ్బ. మోత మోతగా వుందిరా అబ్బా!' అంటూ ఒకటే రోద. ఆ కుర్రాడేమో ఒంటెలా మెడ తిప్పి దొంగ చూపులు చూడ్డం ప్రారంభించాడు. నాకు జాలేసి పక్క గదిలో మీ అత్తయ్య ఉంది నాయనా, వెళ్ళి పలకరించిరా పో అని చెప్తే మొహం ఇంత చేసుకున్నాడు. కృష్ణా రామా అనుకోవలసిన రోజుల్లో ఈవిడకెందుకండీ ఈ కుర్రచేష్టలు?"

ఉసూరుమని తల పట్టుకున్నాడు వరాహమూర్తి. మళ్ళీ మొదలయింది సంవాదం.

ఇక లాభం లేదు. వీళ్ళకి మాట్లాడే అవకాశం ఇవ్వకుండా తానే మాట్లాడాలి.

"చూడండీ, మీ ఇద్దరి మాటలు విన్న తర్వాత నాకు అర్ధం అయింది ఏమిటీ అంటే, మీవన్నీ చిన్న సమస్యలు. ఇన్నాళ్ళు ఇంట్లో ఒంటరిగా ఆవిడ మాత్రం ఉండే వారు. పగలంతా మీరు మీ వ్యాపకాలలో ఉండేవారు. రిటైర్ అవడంతో కాస్త చిరాగ్గా ఉంది. ఈ మార్పు సమయంలో ఈ కీచులాటలు సర్వసాధారణమే. ఈ మాత్రానికే విడాకులు అవసరం లేదు. గోటితో పోయేదానికి గొడ్డలి ఎందుకు?" నచ్చచెప్పజేశాడు.

"అ హ హ అదికాదండీ" అంటూ ముక్తకంఠంతో అరిచిన వారిద్దరినీ వారించాడు.

"నా దగ్గరికి వచ్చారు. కాబట్టి నా సలహా పాటించి చూడండి. ఈ పరిస్థితిలో నేనే కాదు, మరే లాయరైనా ఇదే సలహా చెప్తాడు".

"మీకు ఆర్ధికంగా ఇబ్బంది లేదు కాబట్టి ఇంకో టీవీ కొనుక్కోండి. దాంతో సగం సమస్య పరిష్కారం అవుతుంది. పరస్పరం మాట్లాడుకోవడం మానెయ్యండి. అవసరం అయితే నాలుగు మాటలు మాట్లాడుకోండి. రెండు గదులున్నాయి కదా మీ ఇంట్లో. ఎవరి సామాన్లు వారు సర్దుకుని చెరో గదిలో ఉండండి. మీరు మామూలుగా వంటచేసి టేబుల్ మీద పెట్టెయ్యండి. ఇద్దరూ విడివిడిగానే భోజనం చెయ్యండి. బజారు పన్లూ గట్రా ఆయన్ని చెయ్యనివ్వండి. మాట్లాడనూ వద్దు. పోట్లాడుకోనూ వద్దు. ఇలా ఒక ఆరు నెలలు గడిపి తర్వాత మళ్ళీ నా దగ్గరకు రండి. అప్పుడు సీరియస్ గా ఆలోచించి అవసరం అయితే తప్పకుండా విడాకులు ఇప్పిస్తాను" అన్నారు. కాస్త గంభీరంగా.

సణుక్కుంటూనే వెళ్ళిపోయారు దంపతులిద్దరూ.

వాళ్ళు వెళ్ళాక తనివితీరా నవ్వుకున్నాడు లాయరు. లోపలికి వెళ్లి భార్యకి చెప్పాడు.

అంతా విని, 'అయ్యో నన్నూ పిలిస్తే నేనూ ఆనందించి ఉండేదాన్ని" అంది ఆవిడ.

"ఈసారి వస్తారుగా. అప్పుడు పిలుస్తానులే" అని హామీ ఇచ్చాడు లాయరు.

ఆర్నెల్లు గడిచిపోయాయి.

ఆవేళ ఆదివారం, వరాహమూర్తి ఇంట్లోనే వున్నాడు.

'అక్కడెక్కడో బట్టల సెకండ్స్ సేల్ పెట్టారు. పదండి వెళ్దాం' అని భార్య పోరు పెట్టడంతో భార్యా సమేతంగా బయలుదేరి వెళ్ళాడు.

అక్కడిదాకా వెళ్ళాక, "చూడూ, లోపల రష్ గా ఉంది. నాకు చిరాగ్గా ఉంటుంది. నువ్వెళ్ళిరా నేనిక్కడ వెయిట్ చేస్తాను" అన్నాడు.

"అదేమిటి? ఇంతదాకా వచ్చి లోపలికి రారా? సెలక్షన్ లో సాయం చేద్దురుగాని రండి" అంది ఆవిడ.

సమాధానం చెప్పబోతూ పరిచితకంఠాలు వినిపించడంతో అటు చూశాడు. వాళ్ళే "ఇదుగో ఆ వేళ నేను చెప్పలేదూ, వీళ్ళే" అంటూ దగ్గరికి వెళ్లి పలకరించి నమస్కారం పెట్టాడు.

ఈయన్ని చూడగానే, "మీరా మహానుభావా! నూరేళ్ళు ఆయుష్షు, మీ గురించే అనుకుంటున్నాను. మీరు పెట్టిన ఆర్నెల్ల గడువు అయిపోయింది. ఇవ్వాళో, రేపో రావాలి మీ దగ్గరకు అనుకుంటున్నాం. మీరే కనిపించారు. ఎప్పుడు రమ్మంటారు విడాకుల కోసం" అన్నాడు శ్రీనివాసరావు.

ఉసూరుమన్నాడు వరాహమూర్తి. అయితే సమస్య పరిష్కారం అవలేదన్నమాట. "మిమ్మల్ని మాట్లాడుకోకుండా విడిగా ఉండమన్నాను కదా ఏమైంది?" అడిగాడు.

"ఏమవుతుంది ఎత్తుభారం. వెనకటికి ఎవడో, దొంగ కొబ్బరి చెట్టు ఎక్కితే దిగకుండా ఉండాలని చెట్టు మొదలుకి మడిబట్ట కట్టాడట. అలా వుంది. మాట్లాడకపోతే ఎలా జరుగుతుంది చెప్పండి. చీటికీ మాటికీ ఇదుగో ఎక్కడున్నావ్ అంటూ కేకలు పెట్టడం తప్పించి ఏనాడైనా తన పని తాను చేసుకుంటేగా! మాట్లాడ్డం మానేసేసరికి నానా కంగాళీ అయిపోయింది. ఒళ్ళు తుడుచుకునే తువ్వాలు కనిపించక లుంగీతోనే ఒళ్ళు తుడుచుకొని, మరో లుంగీ కనిపించక పేంటుతోనే తిరిగారు ఒకరోజంతా. కాఫీ తాగాలనిపించిందట. నన్నడగడానికి అహం అడ్డొచ్చి తానే కాఫీ కలుపుకోవాలనుకున్నారట. ఫ్రిజ్ తీసి పాలకి బదులు పెరుగ్గిన్నె తీసికెళ్ళి పొయ్యిమీద పెట్టి పాలు విరిగిపోయాయని బాధపడి, విరుగుడుతో కోవా చేద్దామని ఆ పెరుగు ఇరగపెట్టి, దాన్లో ఇంత పంచదార పోసి, దాన్ని మాడబెట్టి నానా ఆగం చేసిపెట్టారు. మరో రోజు టీ డికాషన్ మిగిలిపోతే గిన్నెను డైనింగ్ టేబుల్ మీద పెట్టాను. అది చారనుకుని అన్నంలో పోసుకున్నారు. ఆయన్నలా వదిలేస్తే కొంప కొల్లేరు అయిపోతుందని విధిలేక మాట్లాడటం మొదలు పెట్టాను" పద్మావతి పరిస్థితి అంతా వివరించింది.

[k3vv3]

"అదేం కాదులెండి ఏదో అలవాటు లేని వ్యవహారం కాబట్టి కాస్త అటూ ఇటూ అయిన మాట వాస్తవమే. నాల్రోజులుంటే నేనే నేర్చుకునే వాడిని. అసలు రహస్యం ఏమిటంటే, ఈవిడ ఇంట్లో పులి. బయటకెళ్తే పిల్లి. ఈవిడ ప్రజ్ఞ వినండి మరి. ఆ మధ్య మా స్నేహితుడి ఇంటికి వెళ్ళాలని బయలుదేరాం. పళ్ళు కొందామని ఇంటికి దగ్గరలో ఉన్న జంక్షన్లో ఆటో ఆపించాను. మాట్లాడకూడదనుకున్నాం కదా! అయినా, అంతకు ముందు అరడజను సార్లు వెళ్ళిన ఇల్లేకదా, ఆ మాత్రం వెళ్ళ లేదా అనుకుని నా దోవన నేను వెళ్ళిపోయాను. పావుగంట తర్వాత తిరిగివస్తే ఇంకా కుక్క పిల్లలా జంక్షన్ లోనే తిరుగుతోంది. 'పీ. రంగారావు గారిల్లు ఎక్కడో తెలుసా? పీ. కామాక్షమ్మ గారిల్లు ఎక్కడో కాస్త చెప్తారా' అని అందర్నీ అడుగుతోంది. ఇంటి నెంబరు చెప్పమంటున్నారు వాళ్ళు. ఆ మాటకొస్తే మా ఇంటి నెంబరే తెలీదు, ఈవిడకీ. ఇక ఊళ్ళో వాళ్ళ ఇంటి నెంబరేం చెప్తుంది. బుర్ర గోక్కుంటూ నుంచుంటే పోనీకదా అని నియమోల్లంఘన చేసి, నాకు తెలుసు పదా వెళ్దాం అని తీసికెళ్ళాను" బదులు తీర్చుకున్నాడాయన.

"ఇది మరీ బాగుంది. ఎప్పుడో ఆర్నెళ్ళ కిందట వెళ్లాం కాబట్టి తడబడ్డాను. అందులోనూ ఈ ఊరు పాపం పెరిగినట్లు పెరిగిపోతోంది. ఈ పూట చూస్తే రేపటికి మారిపోతోంది" అందావిడ.

వాళ్లనలా వదిలేస్తే చెప్పుకుంటూ పోతారు. కాబట్టి అడ్డుకున్నాడు లాయరు "ఇప్పుడు ఇక్కడికి ఎందుకొచ్చారు?" అడిగాడు.

"ఏం చెప్పమంటారండీ ఈ మధ్య ఈవిడకి ఈ సేల్స్ చుట్టూ తిరిగే పిచ్చి పట్టుకుంది. అందుకే వచ్చాం" చెప్పాడాయన.

"అంతేలెండి. పుణ్యానికి పోతే పాపం ఎదురైంది అంటారే అట్లా ఉంది ఈయన ధోరణి. వేసవి కాలం వస్తోంది. కాటన్ షర్టులు చిరిగిపోయాయి అని ఇక్కడికి తీసుకొస్తే నన్ను ఉద్ధరించడానికి వచ్చినట్లు ఆ వాలకం చూడండి"?

"అయ్యా అదో వంక నాకు షర్టులు కొనాలంటే ఇక్కడికే రావాలా? మామూలు షాపుల్లో దొరకవా?" ఆయన సందేహం.

"ఎందుకు దొరకవు? కాకపోతే అక్కడ ధరలు ఎక్కువ. ఆ ధరలు వినగానే ఈయన 'ఓమ్మో ఓర్నాయనో ఇంత ధరే? నా చిన్నతనంలో మా తాతయ్య అయిదు రూపాయలిస్తే దాంతో ఒక సిల్కు చొక్కా రెండు మామూలు చొక్కాలూ కొనుక్కొని, మిగిలిన డబ్బుతో పప్పుండలు కొనుక్కుతిన్నాను' అంటూ గత వైభవం వర్ణిస్తూ సొదపెట్టడం, వాళ్ళు నవ్వుకొని, సరేలెండి అంకుల్ ఇక మీరు వెళ్తే మేము షాపు కట్టేసుకుంటాం అనడం. ఈ వినోదం అంతా ఎందుకు. ఇక్కడ చౌకగా దొరుకుతాయి అని ఇక్కడికి వచ్చాం" ఆవిడ సమాధానం.

"ఓలి తక్కువ అని గుడ్డిదాన్ని పెళ్ళిచేసుకుంటే కుండలన్నీ పగలగొట్టిందన్నట్లు ధర తక్కువ అని కొని ఆ మధ్య పండక్కి నాకో జత బట్టలు కుట్టించింది. నల్ల పేంటూ, గళ్ళ చొక్కా నీళ్ళలో పెట్టగానే గళ్ళు నీళ్లల్లో కరిగిపోయాయి. చొక్కామాత్రం బయటికి వచ్చింది. ప్యాంటు మాత్రం రంగు నిప్పులా ఉంది. కాకపోతే మూరెడు కుంగింది అంతే. ఈ సారి కొడుకూ, అల్లుడూ వస్తే, వాళ్ళకిస్తే బర్ముడాలాగా వాడుకుంటాడు. కుట్టు కూలీ గిట్టుబాటు అవుతుంది అనుకొంటున్నాను" అన్నాడాయన.

నవ్వాపుకున్నాడు లాయరు.

"పోనీ ఆయన బట్టలేవో ఆయన్నే కొనుక్కోనిస్తే పేచీ ఉండదు కదండీ" సలహా చెప్పారు.

"ఆ వైభోగమే అయింది నాయనా. ఆ మధ్య తానే వెళ్ళి రెడీమేడ్ షర్టు కొనుక్కొచ్చారు. బోలెడంత డబ్బు పోసి, దాన్నిండా బొమ్మలూ, పువ్వులూ, పైగా అది వేసుకుంటే చిరంజీవిలా ఉంటారు. అని సేల్స్ మెన్ చెప్పాడట. అతగాడు చెప్పేడే అనుకోండి ఈయన వివేకం ఏమైందిట? అది తొడుక్కుని బయటికి వెళ్తే ఇంకేమైనా ఉందా! ఆ బొమ్మల చొక్కా వేసుకున్నాయనే పద్మావతమ్మ గారి భర్త అని నలుగురూ నవ్వుకోరూ! ఆ చొక్కా చించి టీవీ కవరు కుట్టాను" అంది ఆవిడ వెంటనే.

"అందుకే అంత్య నిష్ఠూరం కంటే ఆది నిష్ఠూరం మేలు అని ఈవిడని వెంటబెట్టుకొచ్చాను" అన్నాడాయన.

"మా ఆవిడా ఏదో బట్టలు కొనాలంటే ఇలా వచ్చాను. ఈమె మా ఆవిడ" అని పరిచయం చేశాడు లాయరు.

నమస్కారాలు అయ్యాక, "లాయరుగారూ ఇక్కడే కనిపించారు కాబట్టి మళ్ళీ ఫోన్ లో మాట్లాడ్డం ఎందుకూ? ఎప్పుడు రమ్మంటారు విడాకులకి?" అని అడిగాడు శ్రీనివాసరావు.

"బాబ్బాబు కాస్త త్వరగా వచ్చే ఏర్పాటు చెయ్యి నాయనా నీకు పుణ్యం ఉంటుంది. పడలేక పోతున్నాను ఈయనతో" అంది పద్మావతి.

"అవునండి. కాకపోతే కాస్త ఫీజు ఎక్కువ తీసుకోండి. కానీ, త్వరగా పని ముగిసేలా చూడండి" ఆ విషయంలో మాత్రం భార్యతో ఏకీభవించాడాయన.

"అలా ఎలా కుదురుతుంది సార్? విడాకులు కావాలంటే బోలెడన్ని రూల్సు ఉన్నాయి. భార్యాభర్తలు కొంతకాలం విడివిడిగా ఉండాలి. ఇంకా సవాలక్ష షరతులున్నాయి. చూద్దాంలెండి. మరో ఆర్నెల్లు ఆగి రండీ" అన్నాడు లాయరు.

"బాగుందయ్యా నీ వాయిదాలూ నువ్వూనూ, ఈ లెక్కన నాకు విడాకులు ఎప్పటికి వచ్చేను? ఏదో ఉపాయం ఆలోచించాలి మీరే. దేవుడు వరం ఇచ్చినా పూజారి వరం ఇవ్వకపోవడం అంటే ఇదే. సర్లే. నేను లోపలికి వెళ్తున్నాను. జనం పెరుగుతున్నారు. ఇంకాసేపుంటే లోపల కాలు పెట్టలేం" అంటూ వెళ్ళిపోయింది ఆవిడ.

"ఈ మడత పేచీలన్నీ మనకేనండీ. అమెరికాలో అయితే సుఖం. ఇట్టే విడాకులు వచ్చేస్తాయట. మా అబ్బాయి చెప్పాడు. సరే కానీండి ఏం చేస్తాం. మీ ప్రయత్నం మాత్రం మానకండి. నేనూ వెళ్తా, మా ఆవిడ బొత్తిగా అయోమయం మేళం. ఆ మధ్య కూరల మార్కెట్లో నాలాగే నిండు నీలం పేంటూ, లేత నీలం షర్టు వేసుకున్నవాడెవడినో నేననుకుని, కాస్త పర్సు పట్టుకోండి అని పర్సు వాడి చేతికిచ్చింది. అది పుచ్చుకుని వాడదేపోత పోయాడు. అదృష్టవశాత్తూ పర్సులో డబ్బు ఎక్కువ లేదు. ఇప్పుడలాంటి పనే చేసిందంటే క్షవరం అవుతుంది" అనేసి వెళ్లిపోయాడు.

అంతవరకూ నవ్వాపుకుంటూ ఉన్న లాయరుగారి భార్య మనసారా నవ్వుకుంది. "కొంపతీసి వాళ్ళకు విడాకులు గానీ ఇప్పిస్తారా?" భర్తని అడిగింది.

"మన సంస్కృతికీ, మధురమైన వివాహ బంధానికి ప్రతీకలు ఈ దంపతులు, నేనేకాదు నిలువెత్తు ధనం పోసినా చూస్తూ చూస్తూ ఏ లాయరూ వీళ్ళకి విడాకులు ఇప్పించడు. ఈ దేశంలో ఇటువంటి వారికి విడాకులు ఇవ్వబడవు" నిర్ధారించి చెప్పాడు లాయరు వరాహమూర్తి.

*****

[TheCaptain1983]

అంతవరకూ నవ్వాపుకుంటూ ఉన్న లాయరుగారి భార్య మనసారా నవ్వుకుంది. "కొంపతీసి వాళ్ళకు విడాకులు గానీ ఇప్పిస్తారా?" భర్తని అడిగింది.

"మన సంస్కృతికీ, మధురమైన వివాహ బంధానికి ప్రతీకలు ఈ దంపతులు, నేనేకాదు నిలువెత్తు ధనం పోసినా చూస్తూ చూస్తూ ఏ లాయరూ వీళ్ళకి విడాకులు ఇప్పించడు. ఈ దేశంలో ఇటువంటి వారికి విడాకులు ఇవ్వబడవు" నిర్ధారించి చెప్పాడు లాయరు వరాహమూర్తి.

*****

Story is nice, K3vv3 garu& P.Vijayalakshmi garu!!!.

clp); clp); clp);

[k3vv3]

పారిజాతం - వి అశ్విని కుమార్

మీరు కూడా నాతో బాటు ఈ వంతెన దగ్గర బస్సు దిగండి! కింద నిండుగా కదిలే కాలవ చూడండి ఒక్క నిమిషం! నీటిపై నుండి విసురుగా వస్తున్న గాలి వినండి! నీటిలో మెరుస్తున్న బంగారం చూడండి! పడమటాకాశంలో దూరంగా పదకంటింటికెల్లిపోతున్న పొద్దు చూడండి!

కాలవ గట్లకు కాపలాకాస్తున్న మామిడి చెట్ల ధీమా చూడండి!

ఇప్పుడు - ఈ వాలు లోంచి క్రిందకి, గట్టు మీదకి జాగ్రత్తగా దిగుదాం. ఒక్కసారిగా ఊపు వస్తుంది. నడక పరుగులా మారిపోయింది - తూలకుండా దిగాలి మరి - ఆ ఇప్పుడు - కాలవ నీళ్ళు కలకల వనపడుతుంది. వళ్ళంతా బంగారం చేసుకొని పరుగులు పెట్టే నీళ్ళు - గుట్లకు తన్ని వరుసుకుంటున్న నీళ్ళు - ఎన్ని నీళ్ళు! ఎక్కడికీ పరుగులు? నురగలు!

చెట్లపై చేరుతున్న పక్షుల కలకలలు. ఈ కాలువ గట్టు దారీ మా వూరు చేరుస్తుంది! ఎక్కడా వంకరలేని కాలవ - అటు ఇటు చెట్ల తలలు కలిసిపోతున్నట్లు - నీటిపైకి కొమ్మలు -

ఆ మధ్యలో నుంచి - దూరంగా చూడండి -

తెరచాప నిండా గాలి నింపుకుని, వెనకనే పొద్దు వెలుగు దాచుకుని బద్దకంగా, వయ్యారంగా కదులుతుంది. దగ్గరయ్యే కొద్దీ పక్షుల కిలకిలతో పాటు ఏదో పాట కూడా వినపడుతుంది.

మెల్లగా - మెలమెల్లగా మనల్ని దాటి వెళ్ళిపోతుంది - పడవ కదలికతో - అలలు ఒడ్డుకు తగులుతాయి -

జవరాలి కాలి అందెలు మ్రోగినట్లు!

అంతలోనే ఊరు దగ్గరవుతుంది - సాయంత్రం పొగ కాలవ నీటి మీద వేలాడుతుంటుంది. ఊళ్ళో అన్ని పొయ్యిలు పిడకలతో అంటుకుని వుంటాయి! ఇక్కడే కాలవ గట్టు దిగి ఊరి దారి పట్టాలి. మెత్తటి ఇసుక, చవిటి ఇసక! ఇళ్లకెళ్ళుతున్న ఎడ్లబళ్ళు - చక్రాలు మెత్తగా ఇసకలో తిరుగుతూ - ఎప్పుడో తిన్న గడ్డి నెమరేస్తూ తెల్లని నురగలు కక్కుతూ - బలిసిన ఎద్దులు!

పగలంతా పనిచేసినా అలసిపోని ఆసాములు - పలకరింపులు, ఒలుకులు దాటి, హరిజన వాడ దాటి, గవల్ల ఇల్లు దాటి ఎండు చేపల ఘాటూ వాసనలో నుంచి కోమటి అరుగులు దాటి, మున్సబు దొడ్డి దాటి పెద్ద అరుగుల వెంకయ్య మామ ఇంటి తర్వాత - మా యింటికి సన్న సందులో తిరిగి...

దూరంగా రామాలయంలో నూనె దీపం కనపడుతోంది. అప్పటికే చెరువు, చీకటిని కప్పుకుంది!

ఇంటర్ పరీక్షలు రాసి ఈ రోజే బాబాయి ఇంటికి వచ్చాను. మా పిన్ని కూతురు తారక్క. "పరీక్షలు బాగా రాశావా" అని అడిగి 'కొత్త సినిమా' 'మాయాబజార్ చూశావా?' అంది. నేను "ఆ..." అంటుండగానే -

"నరసయ్య మామ రెండో పెళ్ళి చేసుకున్నాడు" అని చెప్పింది. రాత్రి బాబాయితో పొలం పనులు గురించి అడిగితే "ఆకుమళ్ళకు రేపట్నించి అరక కట్టాలి" అని పురమాయించాడు. మా ఉమ్మడి కుటుంబం వ్యవసాయం అంతా బాబాయే చూస్తుంటాడు. అన్ని శలవలకూ బాబాయి ఇంట్లోనే వుండి వ్యవసాయం పనుల్లో సాయం చేయటం అలవాటు.

*****

మర్నాడు నరసయ్య మామ ఇంటికెళ్ళా, తారక్కతో...
(ఆప్పుడ చూశా, నిన్నత్తను...)

ఆమె... ఎక్కడ నుండి దిగి వచ్చింది, ఇక్కడకు?

ఆ ముఖంలో ముందుగా ఆకట్టుకోనేవి. ఆ కనులు!

నీలపు కలువరేకుల పెద్ద పెద్ద రెప్పలు ఏదో బరువుతో వాలిపోతూ...

తెల్లని కనుగుడ్లు. నల్లని కనుపాములు - సగం రెప్పల చాటునే - ఈ ప్రపంచానికి తన రహస్యం తెలీనివ్వని చీకటి పాపల్లో రెండు వెలుగు చుక్కలు!

విలాసంగా వంగిన కనుబొమ్మలు...

మధ్యలో అస్తమించే పొద్దులా కుంకుమ బొట్టు!

ఎవరో చెక్కినట్లు చక్కని ముక్కు, చివరన ఓ చిన్న రతనాల నక్షత్రం... ఎవరికో దారి చూపుతూ... నిండైన పెదవులు... చిన్ని నోరు!

సన్నగా మారిన చుబుకం - మధ్యలో చిన్ని గుంట, ఎవరో చిలిపిగా నొక్కినట్లు - ఆ బుగ్గలు, కనీసం వెలుగు కూడా నిలవని నునుపు! నల్లని కురులు కప్పుకుంటూ పల్చని చెవులు - బుట్టలోలకులు ఊగుతూ - నిశ్శబ్ద శృంగార ఘంటికలు మ్రోగిస్తూ - ఎప్పుడైనా గోరింటాకు మెరిసే మునివేళ్ళు - కళ్యాణపుటుంగరం!

ఏవో స్వరాలు దాచినట్లు అరచేతులు -

అపుడపుడు కనపడే బంగారు పట్టాలు - సన్నని మువ్వల్తో మట్టెల మోతలు!
(ఎవరీమె?) ఏ లోకపు దేవత? ఏ శాపంతో ఇక్కడకు వచ్చింది?)

తారక్క నన్ను పరిచయం చేసింది.

అప్పుడే చిన్నత్త కనుల్లోకి చూశాను. ఏవో రహస్యపు లోకాలు, అనంత మర్మాలు దాస్తున్నట్లు అరమోడ్పు కనులు - ఎక్కడో నిద్రపోయి ఇక్కడ మేల్కొన్నట్లు, బరువుగా వాలుతున్న నీలపు రెప్పలు - తన లోకంలోకి రమ్మని చిరునవ్వు స్వాగతం!

*****

నరసయ్య మామది పెద్ద పెంకుటిల్లు -

ముందు, వెనక పెద్ద దొడ్డి -

ఎప్పుడూ సున్నాలతో కళకళలాడుతుంటుంది!

ముందు - మందార చెట్టు - మల్లె పందిరి

పెరట్లో పెద్ద రోలు - పొగడ చెట్టు కొబ్బరి చెట్లు. బయటే చిన్న వంటిల్లు - ముందు వరండా దాటగానే హాలు. ప్రక్కనే చిన్నగది.

వెనుకనే పడ్డ పడక గది!

ఆ గదికి బరువైన ఒంటరి తలుపు - ఇత్తడి గుబ్బలు - వాకిలికి - పూసల తెర - రంగురంగుల పూసలు ఊగుతూ - మ్రోగుతూ!

లోపల మందిరం మంచం - రోజ్ వుడ్ రంగుతో చుట్టు చిన్న చిన్న చిలకలు - పెద్ద అద్దం తిరుగుతూ... మాయలాంటి తెర!

బూరుగు దూది పరుపు - మెత్త మెత్తని మబ్బుల్లాంటి తలగడలు, శాటిన్ కవర్లు. పట్టు దుప్పట్లు... ఏదో మైకం లాంటి మత్తైన వాసనలు...

మంచం ఎక్కటానికి, చక్కగా చెక్కిన ఎత్తు పీట!

గుండ్రని నగిషి మంచపు కోళ్లు...

గోడకు చిన్న అలమరా - ప్రక్కనే దీపపు గూడు! అక్కడే కోడి గుడ్డు దీపం! అస్పష్టమైన బొమ్మలతో ఒక ఆయిల్ పెయింటింగ్ ప్రక్కనే వెంకట్రామా అండ్ కో కేలెండర్ కేలండరు మార్చి - పంతొమ్మిది వందల యాభై ఎనిమిది.

*****

కుక్కపిల్ల గ్రామఫోను రికార్డులు వినేవాళ్ళం, పిన్నులు పెట్టడం, కీ ఇవ్వటం రికార్డు తిరుగుతూంటే వెలుగు ఊగిసలాడుతుంటే పాటలు బైటకు వస్తుంటే అదొక వింత లోకంలో వున్నట్లు గడిచేది! ఆమెతో ఉన్నంత సేపు...

చిన్నత్త క్రొత్తగా కాపురానికి వచ్చిన స్నిగ్ధ! కదులుతున్న శృంగారం, ప్రమతో దగ్గరకు తీసుకొని, ఆకలి, దప్పిక తీర్చే ప్రేమ దేవత...

ఎప్పుడైనా మధ్యాహ్నం వెళ్ళినప్పుడు ఆ పందిరి మంచం మీద నిద్రపోతున్న రతీదేవిలా అన్పించేది...

"చిన్నత్తా... దేవతలుంటారా? కథల్లో మాదిరి ఎప్పుడైనా మన మధ్యకు, ఈ భూమ్మీదకు దిగి వస్తారా? నువ్వు అలాగే వచ్చావా...?"

అడిగేవాణ్ణి...

నువ్వు ఇక్కడకు ఎలా వచ్చావు?" అడిగా మళ్లీ

"అదిగో కాలవ! పడవ మీద, తెరచాప పడవ మీద, కాలవ ప్రవాహంలో ఒకరోజు -

ఒక పగలు, కాలువ గట్లు, ఎండలో వళ్ళు ఎండబెట్టుకుంటున్నాయి. గట్ల మీద గడ్డి మేస్తూ గేదెలు, పరుగులు పెడుతూ మేకలు,

తెరచాప నిండా గాలి -

సరంగు పాటలు - పగలంతా, మెల్లగా, బద్ధకంగా ప్రయాణం. రాత్రి, సగం చంద్రుడు, కోటి చుక్కలు... ఆగిపోయిన గాలి, దిగిపోయిన తెరచాప, పడవ లాగుతూ సరంగులు - పాటలు పాడుతూ సరంగులు,

రాత్రంతా...

తెల తెల వారుతుండగా ఈ ఊరి రేవులో ఆగింది పడవ... మెట్ల బల్ల పసుపు పూసి వేశారు. గట్టు మీదకు దిగుతుండగా ముత్తయిదువులు దిష్టి నీళ్ళు - ఆ రోజే ఈ ఇంట్లో అడుగుపెట్టా...!!"

స్వాగతంలా చెప్పింది...

"నువ్వు - ఎక్కడికి వెళ్ళాలి?" అడిగా...

"ఎన్నో పగళ్ళు, కలలు కన్నాను. ఏ రాకుమారుడో వస్తాడని"...

ఆపైన ఆమె చెప్పలేదు.

[k3vv3]

ఇప్పుడు నరసయ్య మామ బలమైన చేతుల్లో - లంక పొగాకు ఘాటైన వాసనల్లో ఏవో పీడ కలలు - కలల్లోంచి పీడ కలల్లోకి మేల్కొని - తెల్లవారగా వళ్ళంతా పచ్చి పుండు - వేడి నీళ్ళ స్నానం - సాంబ్రాణి ధూపం - తలార బెట్టుకుంటూ,

ఆ పొగల వెనుక నుంచి, ఆకురుల మధ్య నుంచి...

మబ్బుల్లో చందమామలా ఉండేది - అప్పుడే నే వెళ్ళేది!

పొగల తెరల్లోంచి - వత్తైన కురుల్లోంచి, మత్తు కనుల్తో వాలిపోతున్న రెప్పల రహస్యపు లోకాల లొంచి చూస్తూ పిలిచేది -

"రా..." అంటూ నాకేదో తెలియని ఆకర్షణ, చెప్పలేని ఆరాధన!

ఈ దేవతను ఎలా కొలవాలి?

ఎర్రమందారం పూలు కోసి ఇచ్చా!

వెడప్పాటి రేకుల మధ్యలో పుప్పొడి అలవోకగా బుగ్గలకు అలదుకుంటూ - "ఇవ్వాళ ఎక్కడకు వెళ్లావు..." అనేది!

"ప్రొద్దున వెంతెన దగ్గరకు వెళ్లా - సరుకుల కోసం. నాట్లు మొదలుపెడుతున్నారు... పదిహేను రోజుల పొలంపని.

నిలవ కూలీలు - వచ్చారు. చెరువు దగ్గర దొడ్లో పెట్టారు.

రేపే మా ఊడుపు! మీకు చాలా పొలం ఉందిగా...

"మామ చెప్పలేదా?"

"ఆ ఇప్పుడే తెలుస్తున్నాయి..."

తర్వాత వెళ్ళేటప్పుడు... "వెళ్ళొస్తానత్తా..."

అన్నప్పుడు సున్నుండలు పెట్టింది - మత్తైన నేతి వాసన!

తర్వాత చేను దుమ్ము చేయటం, నిండా నీరు పెట్టడం, గట్లు వేయటం, నారు మోయటం.

దున్నలతో బల్లలాగటం, చేను చదును చేయటం ఆడకూలీలు, తుమ్మెద పాటలు పాడుతూ నాట్లు వేస్తుంటే నారు అందీయటం -

ఊడుపులు అయ్యేవరకూ ఊపిరాడేది కాదు -

*****

ఎప్పుడైనా తీరిక ఉంటే, సాయంత్రం కాలవ గట్టుకు నేను, చిన్నత్త వెళ్లే వాళ్లం - తారక్క అప్పుడప్పుడు వచ్చేది...

దారిలో పెద్ద మర్రి చెట్టు, బలంగా ఊడలు దిగి కాళ్ళ కింద ఆకులు, ఒకోసారి మెత్తగా, ఒకోసారి గలగలలాడుతూ - గట్టు మీద కూర్చొని - వాలే పొద్దుని చూస్తూ ఉండిపోయేది.

అంతలో రాదారి పడవ చిరుగుల - తెరచాపనిండా గాలితో బరువుగా వయ్యారంగా వస్తుండేది -

మెల్లగా మమ్మల్ని దాటి, దిగువకు వెళ్లిపోయేది. "ఎక్కడికి పోతున్నాయి ఈ పడవలు...?" అనేది. దిగంతంలో పొద్దు దిగిపోతుంటూ ఎంత వింతగా ఉండేది! చిన్నత్త, ఆమెకిష్టమైన పనులు ఎంతో తేలిగ్గా చేసేది - ఎప్పుడూ అలసినట్లు కనపడేది కాదు.

ఊడుపులు అయిన తర్వాత యూరియా వేశాం - చేను ముదురు పచ్చగా మారి ఆరోగ్యంగా ఉంది!

నేను త్వరలోనే గుడివాడ వెళ్ళిపోయాను - డిగ్రీలో చేరేందుకు.

వినాయకచవితికి వచ్చినపుడు, చిన్నత్తను చూసేందుకు వెళ్లా. పెరట్లో ఒక రకమైన గ్రేస్ తో నడుస్తోంది.

అప్పటికి చూలాలు! ముఖం అంతా వింత మెరుపులో వెలిగిపోతోంది -

పొగడ పూల చెట్టు క్రింద, నవారు మంచం మీద కూర్చొని ఏదో దండ గుచ్చుతోంది... సన్నగా పాడుతూ...!

మంచం అంచున కూర్చున్నా...

నన్ను చూసి చిన్నగా నవ్వింది... 'ఎలా ఉన్నావు..."?

నా గుండెల్లో ఏదో బరువు - తెలియని దిగులు -

ఈ దేవత మనిషై పోతున్నట్లు - మనుషులో ఒక్కటైపోతున్నట్లు చెప్పలేని బాధ - నాకు.

ఆమె ఏదో బాధ్యత కోసం వచ్చినట్లు ఏ కంప్లెయింటు లేకుండా తన పని - తన శాపం అనుభవిస్తున్నట్లు నిర్లిప్తంగా... అనిపించేది నాకు!

వారం రోజులు అప్పుడు, చేలలో కలుపు తీసి, నీరు మార్చే వాళ్లం. చేను రెండడుగులు పెరిగి గాలికి తలలు అలలుగా మారుతుండేది.

అక్కడక్కడా తెల్లని పిట్టలు వాలి నీళ్లలో పురుగులు తింటుండేవి. పెద్ద గట్ల మీద దోసపాదులు పెట్టాం.

మళ్లీ నేను కొద్దిరోజులు శలవలకు వచ్చేసరికి -

ఆ ఇంట్లోనే ఒక మిడ్ వైఫ్ సాయంతో మగ పిల్లవాణ్ణి కన్నది.

ఆ తర్వాత బాలింతరాలిగా తలకు చెవులకు గుడ్డ కట్టుకుని తిరుగుతున్న చిన్నత్తను చూశాను.

కాని ఆమెలో తన్మయత్వం ఏది - ఇవన్ని తన బాధ్యతలేనా? శాపంలో భాగాలేనా? ఈమె తల్లి తరుపు వాళ్ళెవరూ రాలేదే? ఎవరూ లేరా?

ఎక్కువ సేపు నేనూ.. తారక్క, ఆమెతోనే ఉండేవాళ్ళం.

బాబుని ఎత్తుకుంటానికి ఇచ్చేది...

నాకేదో వింత ఆనందం - ఆ పసిగుడ్డును పొదవి పెట్టుకుంటూ, ఆ లేత స్పర్శకు - ఆ మెత్తని పొత్తిళ్ళ - జాన్సన్ బేబి పౌడరు పసివాసన నాకెంతో హాయిగా ఉండేది - బాబు అరచేతులు అరికాళ్ళు - నా ముఖానికి అద్దుకుని ఆనందిస్తుంటే - చూస్తూ ఉండిపోయేది... వాడి నవ్వు నాకెంతో అబ్బురంగా ఉండేది!

నరసయ్య మామకు కలిగిన ఆనందానికి అంతులేదు! ఊరంతా పండగ చేశాడు - తర్వాత ఉయ్యాల పండక్కు ఊరు, పక్క ఊరు అందర్నీ పిలిచాడు.

ఊళ్లో ఆడంగులకు ఈమె మీద ఏదో అసూయ ఉండేది. గర్విష్ట అని గుసగుసలు పోయేవారు...

అయినా ఉయ్యాలకు అందరూ వచ్చారు...

నాకు ఈ ఉయ్యాల కూడా చిన్న పందిరి మంచం లాగానే అన్పించింది.

అంతా నగిషీలతో, చిన్న తెరతో బొమ్మలతో - కొత్త వార్నిష్ వాసనతో - గిలకలతో - మీగడలాంటి గుడ్డలతో - వాడి బుల్లి గుప్పిట్లతో - అపుడే వేసిన పులిగోరుతో - బంగారు మొలతాడుతో - అంతా సందడే - అంతా పండగే -

ఇంత సందడిలోనూ - మామూలుగా తనపని చేసుకుంటూ కన్పించింది చిన్నత్త. మరికొంత శాపం తీరినట్లు - అన్పించింది!

*****

వరిచేలు ఏపుగా పెరిగి గాలికి ఊగుతున్నాయి. ఇప్పుడిపుడే పొట్ట మీద కొస్తున్నాయి. పొలం చుట్టు తిరిగి, మావులు, బోదులు సరిచూసి, గొడ్లకి పచ్చి వరి కోసుకుని మోపు నెత్తిన పెట్టుకుని ఇంటికి వస్తుంటే చిన్నత్త చూసేది!

'అబ్బో! చాలా కష్టపడుతున్నావే!" అనేది!

"కాదులే అత్తా! కాలేజీలో చదవటం ఇంకా కష్టం!"

అంటూ నవ్వే వాణ్ణి!

తర్వాత వారంలో...

అప్పుడే నాకు ఆట్లమ్మ పోసింది - అరిటాకుల్లో చుట్టి, చాకలి పరగడపునే కల్లు త్రాగించాడు - తర్వాత వారం రోజులు జ్వరంతో మంచాన పడ్డాను. నన్ను చూడ్డానికి చిన్నత్త వచ్చింది - నా మంచం మీద కూర్చోబోతే "వద్దత్తా! నీకు అంటుకుంటుందేమో..." అంటున్నా - ప్రక్కనే కూర్చొంది.

నా గొంతులో వణుకు - కన్నుల్లో చీకటి చూసి కంట తడిపెట్టింది.

అయ్యో! దేవతలు ఏడుస్తారా?!

బాబాయి పోలేరమ్మకు పుంజును కోయించాడు! గణాచారి పూజ గడగడలాడించాడు. కాలేజీ పదిరోజులు పోయింది!

*****

[k3vv3]

ఈ సారి సంక్రాంతి సెలవులకు రాగానే ముందుగా చిన్నత్త దగ్గరకు పరిగెత్తాను. ఈ మధ్య నాకు రోజు కల్లోకి వచ్చి కల్లోల పెడుతుంది. కనపడదేమోనని కలవర పెడుతోంది. అందుకే రాగానే పరుగెత్తాను.

ఒక్కసారిగా చిన్నత్తను చూసి నిశ్చేష్టున్నయ్యాను. బరువుగా దిగులుగా నడుస్తోంది. మిసమిసలాడే మేను వెలవెల పోయింది.

కనుల కింద చీకటి చేరింది - ఒకప్పుడు వెలుగే నిలవని బుగ్గలు ఇప్పుడు చీకటి గూళ్లయినాయి.

అయ్యో! ఈ పారిజాతానికి బురద అంటుతుందా?

ఈ వెన్నెలకు బూజుపడుతుందా?

ఈ దేవత మనిషిగా. మట్టిగా మారిపోతుందా? ఎంత దిగులు నాకు... ఎంత బరువు ఈ గుండెకు....

"అత్తా - ఇలావున్నావేమిటి..." నాకు ఏడుపే తక్కువ...

గచ్చుమీద గవ్వలు రాలినట్లు - నవ్వింది...

"నాకేంరా, పిచ్చీ..." అని దగ్గరకు తీసుకుంది.

పెరడంతా బంతి పూల వాసనతో, గొబ్బిళ్ళతో వింతగా ఉంది.

నరసయ్యమామ, కొడుకుని పెద్ద పెళ్లానికి పెంపకానికి ఇచ్చాడు. ప్రక్క ఊళ్లోనే. అప్పుడు కూడా. ఏమీ నిరసన చెయ్యలేదు -

నిర్లిప్తంగానే ఉండిపోయింది...

మరికొంత విముక్తి జరిగినట్లుగానేమో...

*****

సంక్రాంతికి ముందు -

కుప్పలు తీశాం -

ఎడ్లు - దున్నలతో నూర్పిడిమొదలు పెట్టాం - పగలంతా - గడ్డిలో వడ్లు తూర్పార బట్టడంలో వళ్ళు పులిసిపోయేది!

పది మందితో పని - సరదాగా ఆటగా అయిపోతుండేది. పోద్దువాలే సమయానికి ఎడ్లు తోలుకుని ఇంటికి చేరేవాణ్ణి - వేన్నీళ్ళు పిన్ని సిద్దంగా ఉంచేది. ఉడికిన ఉలవలు కమ్మని వాసన!

స్నానం చేసి మీగడ పెరుగుతో అన్నం తిని -

తారక్కతో చిన్నత్త దగ్గరకు వెళ్ళే వాణ్ణి -

బయట చలిగా - చల్లగా - మంచు పడుతుండేది.

నా చేతిలో కర్ర - తలగుడ్డ - గొంగళి చూసి ఎక్కడికెళ్తున్నావు అడిగేది!

"కుప్ప దగ్గరకు కాపలా" అంటే

"ఏమిటి... నువ్వు కాపలానా?..." అంటూ నవ్వేది!

"భయం వెయ్యదా..."

"చిన్నత్తా... ఇప్పుడు మీసాలున్న మొగవాణ్ణి"

అని గర్వంగా చెప్పాలని అన్పించేది.

ఇలా అనుకుంటూ చిన్నత్తను చూస్తున్నప్పుడు. నా అంతరంగంలో చెప్పలేని అలజడి రేగేది - అంతుబట్టని దిగులు ఆవహించేది -

"అంతా బడాయి. మా పెద్ద పాలేరు కూడా వెళ్తాడు తోడు"...

అంటూ తారక్క - నవ్వేది!

తలగడ్డ సరిచేసుకుని - మెడలో మఫ్లరు వేసుకుని చేతికర్ర తిప్పుకుంటూ కుప్పలున్న చేలోకి గట్టు మీద మోళ్ళు మీద నడుచుకుంటూ చేరేవాణ్ణి.

అప్పటికే వెన్నెల వచ్చేది -

కాపలాకి ఇక్కడ మంచెలుండవు - బండి వాల్చి - చక్రాలకు గడ్డి గుచ్చి - పైన గడ్డి మోపులు వేసి - కింద కూర్చునేందుకు వెచ్చగా గడ్డి మీద ఈతాకు చాప - దుప్పటి వేసేవాళ్ళు - లాంతరు మసిబారుతూ - ఉండేది - పెద్దపాలేరు - కుప్పలో దూరి నిద్రపోయేవాడు. బండి క్రింద వెచ్చగా గొంగట్లో - కూర్చొని - చూస్తుంటే - వెన్నెల మంచులో తుడుస్తుండేది. కట్లూడ దీసుకున్న గొడ్లు మోళ్ళు మేస్తూ దెయ్యాల్లా కదుల్తుండేవి!

రాని దొంగల కోసం - వచ్చే నిద్ర ఆపుకుంటూ - భయం పోవటానికి గట్టిగా సినిమా పాటలు పాడుతూ - ప్రక్కచేలో కుప్ప దగ్గర కాపలా వాణ్ణి కేకలు వేస్తూ ఎప్పుడో నిద్రపోయేవాణ్ణి!

నిద్రలో చిన్నత్త నవ్వుతూ - కన్పించేది -

దగ్గరకు వచ్చి - వల్లో నా తల చేర్చి తోడుండేది!

నా కలల్లో తను వచ్చి - కలవర పెట్టేది!

తొలి కోడికే మెలకువ వచ్చేది -

తొలి వెలుగులో ఇంటికి చేరేవాణ్ణి!

పిన్ని - అప్పుడే పితికిన గుమ్మపాలు ఇచ్చేది!

*****

ధాన్యం కొనటానికి గుడివాడ వడ్ల బ్రోకరు వచ్చేవాడు. రోజుకో ధర చెప్పేవాడు - ఇవ్వక తప్పదు - వాడే సంచులు పంపేవాడు.

రామాలయం దగ్గర లారీ పెట్టేవాడు -

అక్కడ వరకూ - బండ్ల మీద బస్తాలు తోలాలి.

బస్తాల వాటా వేసేటప్పుడు - తడి వడ్లని ఎక్కువవేసేవాడు.

మాకు వాడు - వాడి లాంటి బ్రోకర్ తప్ప - అమ్మేదారి లేదు -

సగం డబ్బు చేతిలో పెట్టి -

"పదిహేను రోజుల్లో మిల్లు నుంచి డబ్బు తెచ్చియిస్తానన్నయ్యా" బాబాయితో చెప్పి వెళ్ళిపోయేవాడు - మళ్లీ ఆర్నెల్ల లోపు కనపడేవాడు కాదు బాబాయి ఆ డబ్బు జాగ్రత్తగా - పడక గదిపైన గూటిలో దాచేవాడు. దాయటానికి బీరువా ఉండదు. బ్యాంకులేదు!

సంవత్సరం అంతా ఆ డబ్బే వాడుకోవాలి - మళ్లీ వ్యవసాయపు పనులకు పెట్టుబడి పెట్టాలి. అయినా రోజులు ఒడిదుడుకులు, ఒత్తిడులు లేకుండా నడుస్తుండేవి!

భోగిమంటలు వేశాం -

పంచ బిగించి తడి మంచులో చెడిగుడూ ఆడాం!

నవంబరులోనే తారక్కకూ పెళ్లయింది.

సంక్రాంతి అవగానే అత్తారింటికి వెళ్లిపోయింది. నేను కాలేజీ తెరిచే సరికి పట్నం వెళ్లిపోవాలి.

ఒంటరిగా కాలవ గట్టు మీద నడిచి వంతెన దగ్గరకు చేరి - అక్కడ బస్సెక్కి వెళ్లాలి.

కాలవ నిండుగా ప్రవహిస్తోంది - ఈ సంవత్సర దళవా ఉంది - తెరచాప పడవలు మందంగా బరువుగా కదులుతున్నాయి.

కడుపులో కొబ్బరికాయలు - సరుకులు దాచుకుని.

ఇంకా మామిడి పూయలేదు -

కోయిల కూయనూ లేదు!

*****

[k3vv3]

వేసవి సెలవులకు వస్తున్నప్పుడు, గుడివాడలో - పిన్నికి మందులు కొన్నాను. ఆఖరి బస్సు చాలా ఆలస్యంగా నన్ను వంతెన దగ్గర దింపి కదిలిపోయింది. చూస్తుండగానే వెనక ఎర్రటి దీపాలు కనుమరుగైపోయాయి.

అంతా చీకటి - చిమ్మ చీకటి...

తడుముకుంటూ వాలు దిగాను గట్టు మీదకు కాలవల నీళ్ళు సగానికే నడుస్తున్నాయి. నీటి నడక వినపడుతోంది - చీకటి! అంతా చీకటి - దట్టంగా కమ్ముకున్న మామిడి చెట్లు, గట్టు ఎత్తు పల్లాలు - కీచురాళ్లు గోల పెడుతున్నాయి.

చుక్కల మినుకు చెట్లపైనే ఆగిపోతోంది. కటిక చీకటి, కన్ను తెరిచినా మూసినా ఒక్కలాగానే వుంది - తెలిసిన దారే - అయినా తడబాటు! గుండె దడ - అడుగులో అడుగు; గొంతులో వణుకు రాగం - భయాన్ని తోలటానికి ఈల పాట - ఇలా ఎంత దూరం - ఎంత సేపు గడిచింది? ఇంతలో వెనక నించి ఏదో శబ్దం - ఏమిటి? పాములు కదులుతున్నాయా? దెయ్యాలు చెట్లు దిగుతున్నాయా?

భయం గుప్పెట్లో - గుండె దడదడ.

వెనక నించి ఓ తెరచాప పడవ మెల్లగా వస్తోంది. వడ్డు అంచుకు దగ్గర చేరుతోంది - చూశాను.

గమ్మత్తుగా చుక్కాని దగ్గర లాంతరు వేలాడదీసి ఉంది - ఆ వెలుగులోనే చిన్నత్త నిలబడి ఉంది - కన్నులు నులుముకుని మళ్లీ చూశాను - "పిచ్చీ... రా..." అంటూ పిలిచింది ఇక్కడ రేవు లేదు - వడిగా నడిచి పడవలో దూకాలి. చేయందించింది - అప్పుడే దగ్గరగా చూశాను.

"ఎక్కడ నుంచీ..."

*****

వెన్నెల్లాంటి చీర - చీకటిలో కూడా కనపడుతోంది తల నిండా మల్లెపూలు - మత్తుగా వాసన....
చుక్కులు దాక్కున్న కనుపాపలు...
నా చేయి ఆమె అరచేతిలోనే వుంది.
గులాబీల మెత్తదనం - ఆమె నవ్వుతూనే ఉంది.

*****

ఊరు తగ్గరయింది - రేపు ప్రక్కనైంది.
ముందుగా నేను దూకాను, "జాగ్రత్త సుమా..."
వెనకనుంచి అంటోంది... "చిన్నత్తా..." అంటున్నా -
పడవ సాగిపోతోంది - "నువ్వు దిగవా?"
నవ్వుతోంది. వెళ్ళిపోతోంది. పడవ వెళ్ళిపోతోంది.

*****

ఇసక దారిలో ఊర కుక్కలు నిద్దరోతున్నాయి. గొడ్ల ఉచ్చలో తడిసి ఇసక ఏదో వాసన వేస్తోంది. నిద్రలో నడుస్తున్నట్లు ఊళ్లోకి - ఇంటికి చేరాను.

పిన్నికి - అమృతాంజనం - మందులు ఇచ్చాను.

"అన్నం తిందువురా..." అంటోంది పిన్ని...

ఎక్కడో ఓ నక్క ఊళ వేస్తోంది -

అంతా నిశ్శబ్దంగా - సద్దు మణిగి - నిద్దరోతోంది - వూరు.

దొడ్లో ఎద్దుల గంటలు మూగపోయాయి.

దూరంగా పెద్ద మర్రిచెట్టు దెయ్యంలా

నిలబడి వుంది - గుడ్ల గూబల్ని - గబ్బిలాల్ని

తల్లో దాచుకుని -

ఊరి చుట్టూ తాడిచెట్లు నిలబడి కునికి పాట్లు పడుతున్నాయి.

ఊళ్లో గాలంతా తెరచాప ఎక్కి ఎక్కడికో వెళ్ళిపోయింది. ఉక్కగా - చెమటగా నిద్రపట్టలేదు...

*****

తెల తెలవారుతుండగా ఎద్దుల గంటలు వినపడుతున్నాయి -

నాగళ్లు తిరగగట్టి ఆకుమళ్ళు దున్నటానికి వెళ్తున్నారు -

కళ్లాపి పేడవాసన వస్తోంది - కాకులు అరవటం మొదలు పెట్టాయి - పిచ్చుకలు కంకుల కోసం వాలుతున్నాయి. చూస్తుండగానే భళ్ళున తెల్లారింది.

*****

ప్రొద్దెక్కిన తర్వాత నరసయ్య మామ ఇంటికి బయలుదేరాను. పిన్ని మామిడి ఊరగాయ పడుతోంది. నలుగురి సాయంతో కారం - ఆవపిండి - వెల్లుల్లి మామిడి ముక్కలు ఎంతటి కమ్మని వాసన... నోరూరే వాసన - ఊరగాయ అన్నంలో కలిపి ముద్దలు తిని ఎలా ఉందో చెప్పాలి ఉప్పు - సరిపోయిందా ఇంకో ముద్ధ - ఎర్రగా రుచిగా మంటగా, కమ్మగా... నేను రెండు ముద్దలు తిని - ఒక ముద్ద గుప్పిల్లో దాచుకుని - చిన్నత్త ఇంటికి వెళ్లాను.

నరసయ్య మామ వీధిలో అరుగు మీద కూర్చొని చుట్ట తాగుతున్నాడు - పాలేళ్ళ మీద మెత్తగా పెత్తనం చేస్తున్నాడు - ఏదో హడావుడి పడుతున్నారు...

నోట్లో చుట్టతో, చుట్టూ పాలేళ్ళతో - బలంగా ఊడలు దిగిన మర్రి చెట్టులా ఉన్నాడు!

నేను లోపలికి వెళ్లాను. అలికిడి లేదు -

నిద్రపోతోందేమో, పందిరి మంచం చూశాను - దుప్పటి కూడా నలగలేదు.

పెరట్లో పొగడపూల చెట్టు కింద కూడా లేదు -

చిన్నపాటు వణుకుతో 'చిన్నత్తా' అన్నాను - ఎవరూ పలకలేదు -

గుప్పిట్లో అన్నం ముద్ద - కొత్త పచ్చడి కలిపిన అన్నం ముద్ద, బరువుగా ఉంది. ఎక్కడని పిలవాలి? ఎవరని అడగాలి? మెల్లగా కాలవగట్టుకు వెళ్లాను. నీళ్ళు మెల్లగా తగ్గిపోతున్నాయి. రేపటి నుంచీ పడవలు రావు. కాలవకు రెండు ప్రక్కలా బారునే చూశాను - ఎండలో మామిడి చెట్లు కాయలతో బరువెక్కుతున్నాయి - కనపడే వరకు ఎక్కడ పడవ జాడలేదు - ఈ రోజు బల్లకట్టు కూడా వెళ్లిపోయింది - కాసేపు గట్టు మీద కూర్చున్నా... ఒక్కసారిగా ఒంటరినైపోయినట్లు నాలో దుఃఖం పొంగు కొస్తోంది - గుప్పెట్లో కొత్త పచ్చడి అన్నం ముద్ద... మెల్లగా నీళ్లలోకి వదిలేశా...

దేవత శాపం తీరిపోయిందేమో?

*****

ఆ రాత్రి బైట నులక మంచం మీద పడుకున్నా. చుక్కలాకాశం బిక్కు బిక్కు మంటోంది. ఎన్ని చుక్కలో - చిన్నత్త ఆలోచనలతో నిద్రపట్టలేదు.

*****