గ్రీకు పురాణ గాథలు

[WriterX]

గ్రీకు పురాణ గాథలు 9

 

ప్రథమ స్త్రీ పాన్డోరా కథ


క్రైస్తవ పురాణ గాథల ప్రకారం ఈవ్ (Eve) మొట్టమొదటి స్త్రీ అయితే గ్రీసు సంప్రదాయంలో పాన్డోరాకి (Pandora) ఆ గౌరవం దక్కింది. సా. శ. పూ. 8వ శతాబ్దంలో హేసియాడ్ రాసిన థియాగనీ (Theogony) అనే గ్రంథంలో మొట్టమొదట ఈ పాన్డోరా దర్శనం ఇస్తుంది. ఈ కావ్యం ప్రకారం పాన్డోరా ప్రస్తావన టైటనులకి ఒలింపియనులకి మధ్య జరిగిన మొదటి మహా సంగ్రామం తరువాత కనిపిస్తుంది. తమాషా ఏమిటంటే మనందరికీ చిరపరిచితమైన పాన్డోరా పేటిక (Pandora’s Box) అనే పదబంధం 16వ శతాబ్దంలో థియాగనీని అనువదించిన ఇరాస్మస్ (Erasmus) ప్రవేశపెట్టే వరకు వాడుకలోకి రానేలేదు.







గ్రీకు దేవుళ్ళంతా సమావేశం అయిన ఒక సందర్భంలో ఈ కథ మొదలవుతుంది. ఆ సమావేశానికి టైటనులు, ఒలింపియనులు హాజరవుతారు. ధర్మరాజులవారు రాజసూయయాగం చేసినప్పుడు ప్రథమ తాంబూలం అందుకోడానికి ఎవ్వరు అర్హులు అని తర్జనభర్జనలు పడ్డట్లే ఈ దేవుళ్ళంతా వారు చేస్తున్న ‘యాగం’లో ఒక ఎనుబోతుని బలి ఇచ్చిన తరువాత ప్రథమ ప్రసాద భక్షణకి ఎవ్వరు అర్హులు అని తర్జనభర్జనలు పడతారు. అప్పుడు ప్రొమీథియస్ (Prometheus)–ఇతనే దేవగణాల నుండి అగ్నిని దొంగిలించి మానవులకి ఇచ్చినవాడు–యుక్తియుక్తంగా ప్రసాదాన్ని రెండు అసమాన భాగాలుగా చేసి, ఒక భాగం ఎంచుకుని ప్రప్రథమంగా స్వీకరించమని దేవతల రాజైన జూస్ ముందు ఉంచేడు. జూస్ స్వర్గలోకానికి అధిపతి, దేవతల రాజే కాకుండా మోతాదుకి మించిన ‘అహం’ కలవాడు కనుక సహజంగా సింహభాగం తీసుకుంటాడు. నిజానికి ఆ పెద్దభాగం పైపైకి చూడ్డానికి పెద్దగా, అందంగా అలంకరించబడి ఉన్నా అడుగున అంతా బొమికలవంటి శాకాంబరీదేవీ ప్రసాదాలే! ‘అసలు వంటకాలు’ అన్నీ చిన్నభాగం లోనే ఉన్నాయి.


జూస్‌కి ఒళ్ళు మండిందంటే మండదూ మరి? రాజుగారు తలుచుకుంటే దెబ్బలకి కొదువా? దేవతల కళలకి కంసాలి అయిన హఫేస్టస్‌ని (Hephaestus) పిలిపించి ఒక అత్యద్భుతమైన అందగత్తెని సృష్టించమని జూస్ ఆదేశిస్తాడు. దేవతలైనా సరే, మానవులైనా సరే ఆమె అందానికి దాసులు అయిపోవాలని కోరతాడు జూస్. ఈ పని చెయ్యడానికి ఏఫ్రొడైటి (Aphrodite) నమూనాగా నిలబడడానికి ఒప్పుకుంటుంది.


హఫేస్టస్ మట్టిని, నీటిని కలిపి జీవకళ ఉట్టిపడేలా ఒక ప్రతిమని తయారుచేసి, నాలుగు దిక్కుల నుండి వాయువులని సమీకరించి ఆ ప్రతిమకి ప్రాణం పోస్తాడు. అప్పుడు ఒలింపియను దేవతలంతా అప్పుడే ప్రాణం పోసుకున్న ఆ బొమ్మకి తలొక బహుమానం ఇస్తారు. ఏఫ్రొడైటి ఆమెకి అసమానమైన అందాన్ని, ఆకర్షణని ఇస్తుంది. కలహభోజనుడు, వార్తావాహకుడు అయిన హెర్మెస్ కపటత్వం, టక్కులు, తంత్రజ్ఞానం, జిత్తులు, ఆమెకి ఆభరణాలుగా ఇస్తాడు. ఎథీనా ఆమెకి అందమైన దుస్తులు ఇచ్చి హస్తలాఘవత్వం నేర్పుతుంది. నీళ్ళల్లో ములిగిపోకుండా రక్షణకని పొసైడన్ ఒక ముత్యాల హారాన్ని ఇస్తాడు. తంబురా మీటుతూ పాట పాడడం అపాలో నేర్పుతాడు. జూస్ ఆమెకి తుంటరితనం, పెంకితనం, అల్లరి చేసే స్వభావం వరాలుగా ఇస్తాడు. చిట్టచివరికి హేరా కుతూహలం అనే లక్షణాన్ని వరంగా ఇస్తుంది.

ఈ విధంగా మొట్టమొదటి మానవ స్త్రీ స్వర్గంలోని హఫేస్టస్ కార్ఖానాలో మలచబడుతుంది. ఆమె దివి నుండి భువికి దిగి రాగానే ఆమెకి పాన్డోరా–అనగా ప్రసాదం అని అర్థం–అని పేరు పెట్టి ఆమె చేతికి నగిషీలు చెక్కిన అందమైన పెట్టెని బహుకరిస్తాడు హెర్మెస్: ‘ఈ పేటికని జూస్ నీకు ప్రత్యేక బహుమానంగా పంపేడు. ఎటువంటి పరిస్థితులలోను ఈ పెట్టె మూతని మాత్రం తెరవకూడదు సుమా!’ అని మరీమరీ హెచ్చరించి ప్రొమీథియస్ సవతి అన్నదమ్ముడైన ఎపిథీమియస్‌కి పాన్డోరాని బహుమానంగా ఇచ్చి హెర్మెస్ వెళ్ళిపోతాడు.


జూస్ టక్కరి బుద్ధులు బాగా ఎరిగిన ప్రొమీథియస్ జూస్ ఎటువంటి బహుమానం పంపినా అంగీకరించకుండా తిప్పికొట్టమని ముందుగానే తన సవతి అన్నదమ్ముడైన ఎపిథీమియస్‌ని హెచ్చరించేడు. కానీ ఏమి లాభం? పాన్డోరా అందచందాలు, ఆకర్షణ చూసి, ముగ్ధుడై మరొక భావం మనస్సులో చోటు చేసుకునే లోపున ఎపిథీమియస్ ఆమెని పెండ్లి చేసేసుకున్నాడు.


ఎపిథీమియస్-పాన్డోరాల వైవాహిక జీవితం సజావుగా సాగిపోతూ రోజులు నిమిషాలలా దొర్లిపోతున్నాయి కానీ పాన్డోరా అంతరాంతరాలలో ఒక కుతూహలం కుమ్మరి పురుగులా దొలిచేస్తోంది. జూస్ బహుమానంగా పంపిన పెట్టెలో ఏముంది? బంగారు నగలా? నాణేలా? పట్టు బట్టలా? చూడడానికి పెట్టె ఎంతో విలువైనదిగా కనిపిస్తోంది. లోపల ఇంకా విలువైనది ఏదో ఉండి ఉంటుంది. ఎన్నిసార్లో ఆ పెట్టె తెరవడానికి వెళ్ళడం, మూత చేత్తో పట్టుకోవడం, వెనకాడడం. పెట్టె ఎన్నడూ తెరవద్దని హెర్మెస్ పదేపదే హెచ్చరించేడు. తెరవకూడని పెట్టెని బహుమానంగా ఇవ్వడంలో అంతరార్థం? కానీ హేరా ఇచ్చిన కుతూహలం అనే వరం హెర్మెస్ హెచ్చరిక కంటే బలవత్తరమైనది. లోపల ఏముందో తెలుసుకోవాలన్న కుతూహలం చివరికి నెగ్గింది. చుట్టుపక్కల ఎవ్వరూ లేని సమయంలో పాన్డోరా పెట్టెని సమీపించింది. ఇటు, అటు ఎవ్వరూ చూడడం లేదని రూఢి పరచుకుని, పెట్టె మూతని లేశమాత్రం, ఒక్క క్షణం పాటు, తెరచింది. అంతే! పెట్టేలోంచి బుస్సుమని శబ్దం వచ్చింది. ఆ శబ్దంతోపాటు ముక్కుపుటాలు అదిరిపోయేటంత దుర్వాసనతో ఆ గది అంతా నిండిపోయింది. పాన్డోరా పెట్టె మూతని గభీమని మూసేసింది. కానీ అప్పటికే జరగవలసిన హాని జరిగిపోయింది. ఇహ ఏమి చేసినా అది గతజలసేతుబంధనమే!

జూస్ ఆ పెట్టెలో దాచిపెట్టినవి ఏమిటిట? మానవలోకానికి కీడు కలుగజేసేవి: అరిషడ్వర్గాలు అయిన కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మద, మాత్సర్యాలతోపాటు కొంటెతనం, కుత్సితపు నడవడి, దుర్మార్గం, ద్రోహభావం, ద్వేషం, ఘర్షణ, జుగుప్స, ఈర్ష్య, కరవు, కాటకం, అనారోగ్యం, వగైరాలు ఆ పెట్టెలో ఉన్నవి. కానీ అంతా చెడు కాదు; ఉద్దేశపూర్వకంగానో, కాకతాళీయంగానో ఆశావహం అయిన నమ్మకాన్ని కూడా జూస్ ఆ పెట్టెలో పెట్టేడు. జూస్ భార్య హేరా కుతూహలం అనే వరాన్ని అప్పటికే ఇచ్చి ఉంది కదా. ఆశావహం అయిన నమ్మకాన్ని కుతూహలంతో జోడించేసరికి అది మానవజాతికి ఎనలేని విలువ గల వరంగా పరిణమించింది. రేపు నేటి కంటే మెరుగ్గా ఉంటుందన్న నమ్మకమే మానవుడి ప్రగతికి ప్రథమ సోపానం. దానికి కుతూహలం జోడించేసరికి అది సత్యాన్వేషణకి మూలస్తంభం అయింది.

ఈ కథలో ప్రముఖంగా కనిపించే అంశం ఏమిటంటే గ్రీసు దేవతలు మానవుల వలెనే కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మద, మాత్సర్యాలకి అతీతులు కాకపోవడమే కాకుండా కుత్సిత బుద్ధితో మానవుల జీవితాలలో కలుగజేసుకుని వాటితో చెలగాటాలు ఆడడం. ప్రొమీథియస్ మీద పగతో జూస్ చేసిన పని ఇది. ఈ కథ చదివిన తరువాత పాన్డోరా ద్వారా ఆ పగ ఎలా తీరిందో అర్థంకాదు. తర్కబద్ధంగా లేని ఈ పాన్డోరా కథ అంతా కల్పితం!


ఈ కథని ఆధారంగా చేసుకుని రకరకాల వ్యక్తులు అనేక వ్యాఖ్యానాలు చేసేరు. పాన్డోరా ఆ పెట్టె తెరవకపోతే ఈ ప్రపంచం అంతా, సుభిక్షంగా, శాంతియుతంగా, ఆయురారోగ్య ఐశ్వర్యాలతో తులతూగుతూ ఉండేదేమో అన్న భావం ఈ కథలో అంతర్లీనంగా కనిపించింది కొందరికి. కానీ పాన్డోరా పెట్టె తెరచింది. కనుక ఈ నాడు మనం ఈ ప్రపంచంలో ఎదుర్కుంటున్న ఈతి బాధలన్నిటికి పాన్డోరాయే కారణం అని వీరి వాదం. ఈ కోణంలో ఆలోచించి మన పూర్వులది పురుషాధిక్య భావంతో స్త్రీలని ద్వేషించే సమాజం అని తీర్మానించడం తొందరపాటే అవుతుంది.


ఈ కథలో పనికొచ్చే నీతి ఏదైనా ఉందా అంటే ఉంది. పెట్టెలో ఏముందో చూద్దామనే కుతూహలం, ఆ ఉన్నదేదో మనకి ఏదో ఒక విధంగా పనికొస్తుందేమో అనే ఆశాజనక దృక్పథం లేకపోతే ఆధునిక విజ్ఞానశాస్త్రం ఇంతగా పురోభివృద్ధి చెందేది కాదు. ప్రయోగం చేసి చూడాలి. చేసిన ప్రయోగం విజయవంతం అవాలని లేదు. పెట్టె తెరచి చూడాలి. పర్యవసానాన్ని ఎదుర్కోవాలి. ఈ కోణంలో చూస్తే పాన్డోరా మన మొట్టమొదటి ‘సైంటిస్టు!’